Tom 5 • Numer 2 • Grudzień 2018 Volumin 5

rzekroje przez kanaliki plemnikotwórcze jądra mężczyzny z zespołem samych komórek Setolego. W przestrzeniach śródmiąższo-wych widoczne komórki Leydiga. Barwienie metodą PAS. Mikroskop świetlny. Mikrofotografia autorstwa prof. dr hab. n. med. Lidii Wenda -Różewickiej, Katedra i Zakład Histologii i Embriologii, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie.
Cross sections through the seminiferous tubules of the testis of men with Sertoli cell -only syndrome. Leyding cells are visible in inter-stitial spaces. Staining according to PAS method. Light microscope. Microghraphs by prof. dr hab. n. med. Lidii Wenda -Różewicka, Department of Histology and Embriology, Pomeranian Medical University in Szczecin

KOMITET REDAKCYJNY

Redaktor naczelny:
Redaktor naczelny:dr hab. n. med., prof. nadzw. PUM Małgorzata Piasecka, Szczecin
Zastępca redaktora naczelnego: prof. dr hab. n. med. Jolanta Słowikowska-Hilczer, Łódź
Redaktor pomocniczy: dr n. med. Kamil Gill, Szczecin
Sekretarz redakcji:dr hab. n. med. Agnieszka Kolasa-Wołosiuk, Szczecin
Skarbnik redakcji:dr hab. n. med. Renata Walczak-Jędrzejowska, Łódź
Członkowie komitetu redakcyjnego:
dr n. med. Szymon Bakalczuk, Lublin
dr n. med. Leszek Bergier, Kraków
prof. dr hab. n. biol. Barbara Bilińska, Kraków
prof. dr hab. n. med. Barbara Darewicz, Białystok
Prof., MD, PhD Aleksander Giwercman, Malmö, Sweden
PhD Yvonne Lundberg Giwercman, Malmö, Sweden
Prof., PhD (UPE/NMMU) and PhD (US) Gerhard Van der Horst, Republika Południowej Afryki (Bellville, Republic of South Africa)
prof. dr hab. n. med. Grzegorz Jakiel, Warszawa
prof. dr hab. n. med. Piotr Jędrzejczak, Poznań
dr hab. n. med., prof. UMK Roman Kotzbach, Bydgoszcz
prof. dr hab. n. med. Krzysztof Kula, Łódź
lek. med. Robert Kulik, Warszawa
prof. dr hab. n. med. Maria Laszczyńska, Szczecin
dr hab. n. med. Grzegorz Ludwikowski, Bydgoszcz
prof. dr hab. n. med. Marek Mędraś, Wrocław
MD, PhD, DMSc Ewa Rajpert-De Meyts, Kopenhaga, Dania (Copenhagen, Denmark)
dr n. med. Aleksandra Robacha, Łódź
dr n. med. Maria Szarras-Czapnik, Warszawa
Adres redakcji:
Zakład Histologii i Biologii Rozwoju Wydział Nauk o Zdrowiu Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 71-210 Szczecin ul. Żołnierska 48 tel. 91 48 00 917, 91 48 00 908 e-mail: mpiasecka@ipartner.com.pl
Projekt graficzny:
Waldemar Jachimczak
Małgorzata Piasecka
Kamil Gill
Korekta języka polskiego:Wojciech Markowski
Korekta języka angielskiego:Joanna Ingielewicz
Małgorzata Piasecka
Kamil GillSkład i łamanie:
Waldemar Jachimczak

SPIS TREŚCI CONTENTS

O czasopiśmie / About Journal 4
Sprawozdanie i streszczenie wykładów z Konferencji Polskiego Towarzystwa Andrologicznego – 20. Dzień Andrologiczny oraz VI Konferencji Naukowo-Szkoleniowej Innowacyjne Technologie w Medycynie – Dni Trzech Kultur 6
Report and Abstract of lectures from Symposium of Scientific Training of the Polish Society of Andrology – 20th Day of Andrology and 6th Scientific and Training Conference on Innovative Technologies in Medicine – Days of Three Cultures 21
Artykuły poglądowe / ReviewAleksandra Rył, Iwona Rotter, Maria LaszczyńskaCzynniki genetyczne w patogenezie łagodnego rozrostu prostatyGenetic factors in the pathogenesis of benign prostatic hyperplasia 37
Monika Fraczek, Marzena Kamieniczna, Marta Budzinska, Maciej KurpiszHyperthermia and sperm quality – a risk factor for male infertility or contraceptive target 48
Marcin Radko, Andrzej Bogdanowicz, Tomasz SyryłoBakteriospermia i jej wpływ na parametry nasienia mężczyzn Bacteriospermia and its influence on male semen parameters 62
Sprawozdanie z przebiegu Europejskiego Kongresu Andrologicznego – Jolanta Słowikowska-Hilczer 70Instrukcje dla autorów / Instructions for authors 71
Recenzenci prac opublikowanych w 2018 r. / Reviewers in 2018 75

O CZASOPIŚMIEABOUT THE JOURNAL

Wersja elektroniczna czasopisma jest wersją pierwotną. Informacje zawarte w czasopiśmie są udostępniane na zasadzie Open Access – dostęp do informacji naukowej jest bezpłatny i nieograniczony.The electronic version of the journal is a original version. Access to scientific information published in the journal is free and unlimited (Open Access).


Zaburzenia męskiego układu płciowego dotyczą osób w różnym wieku i w większości przypadków prowadzą do niepłodności, która nabrała już rangi choroby cywili-zacyjnej. Najczęściej identyfikowanymi nieprawidłowo-ściami są hipogonadyzm, zaburzenia seksualne, wady rozwojowe narządów płciowych, nowotwory jąder i pro-staty. Ze względu na specyficzne i coraz bardziej zanie-czyszczone środowisko antropogeniczne dotyczą one głównie społeczeństw rozwiniętych, w tym również Polski, i stanowią istotny oraz narastający problem medyczny, społeczny, demograficzny, a także zdrowia publicznego. Nauka, która zajmuje się fizjologią i zabu-rzeniami męskiego układu płciowego w aspekcie nauk podstawowych i klinicznych, to andrologia. Ponieważ jest to młoda dziedzina nauki, jeszcze do niedawna nie-zadowalający stan wiedzy ograniczał możliwości diagno-styki oraz leczenia zaburzeń męskiego układu płciowego. Jednak w ostatnich latach obserwuje się niezwykle dyna-miczny rozwój andrologii, szczególnie molekularnej, spo-wodowany wprowadzeniem nowych metod badawczych z zakresu biochemii, biologii i genetyki molekularnej. Andrologia staje się dziedziną interdyscyplinarną integru-jącą wiedzę z różnych dyscyplin medycznych i naukowych. Informacje związane z tymi zagadnieniami z trudem docierają do lekarzy i osób zainteresowanych w naszym kraju, ponieważ jest niewiele literatury w języku polskim, a wykłady wygłaszane podczas konferencji nie zawsze wyczerpująco wyjaśniają wątpliwości dotyczące m.in. postępowania diagnostycznego, terapeutycznego, reko-mendacji czy też proponowanych algorytmów. Stąd też potrzeba stworzenia czasopisma prezentującego wiedzę andrologiczną lekarzom różnych specjalności, diagno-stom laboratoryjnym i przedstawicielom nauk podstawo-wych. Czasopismo „Postępy Andrologii Online” powstało z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Andrologicznego, które zainteresowane jest integracją środowiska osób zajmujących się różnymi aspektami męskiego układu płciowego, uzupełnieniem i poszerzeniem ich wiedzy, a także poprawą opieki zdrowotnej nad mężczyznami w naszym kraju.Celem czasopisma jest: 1) dostarczenie istotnych informacji na temat fizjologii i patologii męskiego układu płciowego, 2) propagowanie praktycznej wiedzy andro-logicznej kierowanej do szerokich kręgów odbiorców, 3) wymiana poglądów i opinii na temat zagadnień kli-nicznych oraz wyników badań doświadczalnych oraz 4) przekazywanie informacji dotyczących konferencji i kursów o tematyce andrologicznej. Proponowana tematyka czasopisma to: 1) andrologia kliniczna z uwzględnieniem etiopatogenezy, diagno-styki i leczenia m.in. zaburzeń rozwojowych, niepłod-ności i procesów starzenia mężczyzn, 2) nowatorskie metody diagnostyczne, 3) andrologia doświadczalna rozwijająca się w oparciu o nauki podstawowe oraz 4) inne interdyscyplinarne tematy związane z dzie-dziną andrologii. Czasopismo kierowane jest do lekarzy specjalności bezpośrednio lub pośrednio związanych z andrologią, m.in. urologów, endokrynologów, ginekologów, pedia-trów, ale także do lekarzy rodzinnych spotykających się z coraz częstszym problemem niepłodności partnerskiej i problemami starzejących się mężczyzn. Ponadto naszą intencją jest zdobycie zainteresowania diagnostów labo-ratoryjnych odgrywających istotną rolę w prawidłowym postępowaniu terapeutycznym opartym na szerokim panelu testów i badań, których wdrożenie wciąż wymaga odpowiednich i wyczerpujących szkoleń z diagnostyki andrologicznej, w tym seminologicznej. Mamy nadzieję, że nasze czasopismo wzbudzi również zainteresowanie biologów zajmujących się czynnością męskiego układu płciowego w ramach nauk podstawowych, a także lekarzy weterynarii oraz innych osób, które znajdą informacje poszerzające ich wiedzę i kształtujące opinię z zakresu szeroko pojętych nauk andrologicznych. Zachęcamy Państwa do publikowania prac orygi-nalnych, kazuistycznych i krótkich komunikatów, jak również prac poglądowych, opracowanych w konden-sacyjnej, dydaktycznej i przystępnej formie. W pracach tych autorzy powinni przedstawiać aktualny stan wiedzy światowej oraz swoje opinie. Chcemy, aby czasopismo spełniało rolę informatora i przewodnika w dziedzinie andrologii oraz stanowiło forum dyskusyjne. Ponadto, zapraszamy do publikowania artykułów będących tłumaczeniem publikacji ukazujących się w języku angiel-skim, które przedstawiają istotne postępy w andrologii. http://www.postepyandrologii.pl
Małgorzata Piasecka
redaktor naczelny
Jolanta Słowikowska -Hilczer
przewodnicząca
Polskiego Towarzystwa Andrologicznego

Disorders of the male reproductive system relate to people of different ages and in most cases lead to infer-tility, which has already acquired a rank of a disease associated with the progress of civilization. The most frequently identified irregularities are hypogonadism, sexual dysfunction, genital malformations, testicular or prostate cancer. Due to the specific and increasingly pol-luted anthropogenic environment they concern mainly developed societies, including Poland, and are an impor-tant and growing medical, social, demographic and public health problem. A science that deals with the physiology and with disorders of the male reproductive system in terms of the basic and clinical science is andrology. As this is a young field of science, until recently an unsatis-factory state of knowledge limited the possibilities of the diagnostics and treatment of the disorders of the male reproductive system. However, in recent years there has been a very dynamic development of andrology, espe-cially in the molecular aspect, due to the introduction of new methods of research in the field of biochemistry, biology and molecular genetics. Andrology is becoming an interdisciplinary field which integrates knowledge from various medical and scientific disciplines. Information related to these issues reach doctors and interested people in our country with difficulty, because there is few publi-cations in Polish. Lectures given during conferences also do not always fully explain the doubts concerning diag-nostic and therapeutic proceedings, recommendations or proposed algorithms. Hence, the need for a journal presenting the knowledge of andrology to the doctors of various specialties, laboratory diagnosticians and repre-sentatives of the basic science. The journal „Progress in Andrology Online” is an initiative of the Polish Society of Andrology, which is interested in the integration of people involved in different aspects of the male repro-ductive system, supplement and broadening their knowl-edge, as well as the improvement of health care for men in our country.The aim of the journal is: 1) to provide relevant information about the physiology and pathology of the male reproductive system, 2) the promotion of practical andrological knowledge directed to broad audiences, 3) to exchange views and opinions on issues of clinical and experimental results, and 4) to provide information on conferences and courses on the subject of andrology. The proposed themes of the journal are: 1) clinical andrology including etiopathogenesis, diagnostics and treatment of developmental disorders, infertility and men’s aging, 2) innovative diagnostic methods, 3) experi-mental andrology developing on the basis of the basic sciences and 4) other interdisciplinary topics related to the field of andrology.The journal is directed to physicians with specialty directly or indirectly related to andrology, including urologists, endocrinologists, gynecologists, pediatri-cians, but also to family doctors facing the increasingly common problem of couple infertility and problems of aging men. Moreover, our intention is to get the interest of laboratory diagnosticians playing an important role in keeping the correct therapeutic proceedings, based on a broad panel of tests and studies. Their implementa-tion still requires proper and comprehensive training in andrological diagnostics, including seminological one.We hope that our magazine will also raise the interest of biologists dealing with the functions of the male repro-ductive system in the framework of basic sciences, as well as veterinarians and others who will find informa-tion expanding their knowledge and shaping opinion in the range of broad sciences of andrology. We encourage you to publish original papers, case reports and short announcements, as well as review papers, worked out in the concentrated, didactic and accessible form. In these articles authors should present the current state of the global knowledge as well as their own opinions. We want the journal to act as an informer and a guide in the field of andrology and become a forum for discussion. In addi-tion, we invite you to publish articles that are transla-tions of publications appearing in the English language, which present significant progress in andrology.
Małgorzata Piasecka
Editor in chief
Jolanta Słowikowska -Hilczer
Presidentof Polish Society of Andrology

KONFERENCJA POLSKIEGO TOWARZYSTWA ANDROLOGICZNEGO – 20. DZIEŃ ANDROLOGICZNYORAZ VI KONFERENCJA NAUKOWO-SZKOLENIOWA INNOWACYJNE TECHNOLOGIE W MEDYCYNIE – DNI TRZECH KULTURLublin, 26 –27.10. 2018; w w w. pta2018 . pl

Sprawozdanie

W dniach 26–27 października 2018 r. w Centrum Spotkania Kultur w Lublinie odbyła się jubileuszowa Konferencja – 20. Dzień Andrologiczny organizowana wspólnie przez Polskie Towarzystwo Andrologiczne (PTA) i Międzynarodowe Naukowe Towarzystwo Wspierania i Rozwoju Technologii Medycznych (MNTWRTM). Praktyczną stroną organizacji tego wydarzenia zajęła się Agencja Cumulus przy współpracy Komitetu Organizacyjnego Sympozjum pod przewodnictwem dr n. med. Szymona Bakalczuka i dr hab. n. med. Artura Wdowiaka oraz Komitetu Naukowego pod przewodnic-twem prof. dr hab. n. med. Jolanty Słowikowskiej -Hilczer.Spotkanie poprzedził w dniu 25. października egzamin testowy z andrologii klinicznej, po raz drugi organizowany przez PTA. Uczestniczyło w nim 19 lekarzy, z których 17 uzyskało pozytywny wynik i otrzymało Certyfikat PTA z andrologii klinicznej.Część naukową Konferencji rozpoczęło powitanie wygłoszone przez Przewodniczącą PTA prof. dr hab. n. med. Jolantę Słowikowską -Hilczer, Przewodniczącego MNTWRTM dr hab. n. med. Artura Wdowiaka oraz Przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego dr n. med. Szymona Bakalczuka. Wręczono Nagrodę Młodych PTA im. Prof. Michała Bokińca, którą za rok 2017 otrzymała dr n. med. Aleksandra Rył z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Laureatka w krótkiej prezentacji przedsta-wiła nagrodzoną pracę. Jako pierwszy wystąpił prof. dr hab. n. hum. Zbigniew Izdebski z Katedry Biomedycznych Podstaw Rozwoju i Seksuologii, Uniwersytetu Warszawskiego oraz Katedry Humanizacji Medycyny i Seksuologii, Uniwersytetu Zielonogórskiego z wykładem na temat zdrowia seksu-alnego mężczyzn w Polsce.W sesjach naukowych wykłady wygłosili goście zagraniczni prof. Gerhard Van der Horst i prof. Stefan Du Plessis z Republiki Południowej Afryki, prof. Birute Żilajtiene z Litwy, dr Hiva Alipour i dr Fereshteh Dardmeh z Danii oraz dr Thomas Tang z Irlandii. Ponadto wykłady wygłosiło wielu znakomitych wykładowców z Polski. Tematyka dotyczyła zagadnień związanych z męską płodnością, wpływem zaburzeń endokryno-logicznych na czynność męskiego układu płciowego, możliwościami terapii urologicznych w zaburzeniach erekcji i wielu innych. Omawiano także metody dia-gnostyczne i możliwości terapeutyczne w niepłodności. Przedstawiciele nauk podstawowych przedstawili wyniki najnowszych badań związanych z fizjologią i patologią męskiego układu płciowego. Dużym zainteresowaniem cieszyła się także sesja krótkich prezentacji naukowych. W sesji MNTWRTM poruszano tematy związane z pro-blemami ciąży po zapłodnieniu in vitro.Spotkanie zakończyło się podziękowaniami dla wykładowców, uczestników, organizatorów i sponsorów Konferencji oraz zaproszeniem Przewodniczącej PTA na Konferencję Polskiego Towarzystwa Andrologicznego w 2019 r., która odbędzie się w Łodzi.

Streszczenia wykładów
Leszek Bergier
ZAKRES WARTOŚCI REFERENCYJNYCH STĘŻENIA TESTOSTERONU CAŁKOWITEGO W SUROWICY KRWI
Diagnostyka Sp. z o.o., Kraków
e -mail: leszek.bergier@gmail.com
W wypadku testosteron całkowitego (TT, ang. total testo-sterone) zakresy referencyjne ustalane są dla określonej metody pomiaru. Różnorodność metod oznaczania TT jest przyczyną różnic zakresów referencyjnych, tzw. norm. Stosowane metody oznaczania TT: 1) dwufazowe – spektro-metria masowa (MS, ang. mass spectrometry) poprzedzona ekstrakcją, chromatografią gazową lub cieczową są meto-dami referencyjnymi w oznaczaniu TT, 2) bezpośrednie – w większości laboratoriów metody immunochemiczne ze względu m.in. na szybkość wykonania oznaczenia. O jakości oznaczenia stężenia TT decyduje: swoistość, czułość i precyzja zastosowanej metody. Precyzja pomiaru jest wyrażana przez współczynnik zmienności (CV, ang. coefficient of variation), który w metodach MS jest niższy niż 6%, a w metodach bezpośrednich (immunochemicz-nych) wynosi 15–20%. Metody bezpośrednie wykazują szczególnie dużą zmienność w niskich i wysokich stęże-niach TT. Problemem metod immunochemicznych bywa także interferencja przeciwciał heterofilnych (wpływa-jących na swoistość oznaczenia). Wybór metody zależy od wielu czynników: potrzeb diagnostycznych danej jed-nostki, wyposażenie aparaturowego, doświadczenia perso-nelu, a także możliwości finansowych (w polskich laborato-riach od przetargu na wykonanie oznaczenia stężenia TT).Laboratoria podają zakresy referencyjne TT opra-cowane przez producenta, zgodne z danymi w opisie zestawu. Laboratoria, mimo sugestii opracowania wła-snych „norm”, praktycznie nigdy nie mają takiej możli-wości. W związku z powyższym podawane przez labo-ratoria zakresy referencyjne są niezależne od personelu wykonującego badanie, lecz wyłącznie od producenta systemu analitycznego (odczynników i analizatora). Stężenia TT wyrażane są w jednej z trzech jednostek: ng/mL, ng/dL i nmol/L. Na ogół zakres wartości referencyj-nych plasuje się w granicach od 240 ng/dL do 1100 ng/dL.

Barbara Bilińska1, Ilona Kopera1, Dolores Mruk2, Anna Hejmej1, Małgorzata Kotula -Balak1
DZIAŁANIE ADJUDYNY W JĄDRZE I JEJ POTEN­CJALNA ROLA W MĘSKIEJ ANTYKONCEPCJI1
Zakład Endokrynologii, Instytut Zoologii i Badań Biomedycznych, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, 2Center for Biomedical Research, Population Council, Rockefeller University, New Yorke -mail: barbara.bilinska@uj.edu.pl
W ostatnim dziesięcioleciu wykazano, że czynniki takie jak gamendazol i adjudyna wywołują utratę komórek germinalnych, prowadząc do upośledzonej produkcji plemników i ich braku w kanaliku plemnikotwórczym jąder szczurów (Mruk i Cheng,: Trends Biotechnol. 2007, 26, 90–99), a pochodna indenopirydyny blokuje wędrówkę plemników przez najądrze i nasieniowody u naczel-nych (Mok i wsp.: Reproduction 2011, 141, 571–580).Adjudy na (ang. adjudin, adherens junction disruption) analog drugiej generacji czynnika chemoterapeutycz-nego, lonidaminy została wybrana do badań przez Cheng’a i Mruk, którzy wykazali jej skuteczność i odwra-calność działania w gonadzie. Dalsze badania miały na celu wykluczenie efektów ubocznych przez wpro-wadzanie adjudyny skonjugowanej z FSH, co pozwalało na jej bezpośrednie „dostarczanie” do komórek Sertoliego (Mruk,: Trends Endocrinol Metab. 2007, 19, 57–64; Cheng i Mruk,: Contraception, 2010, 82, 476–482).Aby uwidocznić działanie adjudyny na poziomie komórki, związek ten podawano szczurom w okresie poprzedzającym wykształcenie bariery krew -jądro (BTB, ang. blood -testis barrier), w celu wywołania rozpadu spe-cjalizacji powierzchniowych, a następnie analizowano gonady między 15 a 45 dniem życia. U osobników 30 -dniowych wykazano 1) opóźnione wykształcenie światła kanalików plemnikotwórczych, 2) opóźnione pojawianie się zróżnicowanych komórek germinalnych, bez równoczesnego zaburzenia adhezji pomiędzy komór-kami Sertoliego i germinalnymi, oraz 3) zmiany poziomu białek połączeń międzykomórkowych budujących BTB, wskazujące na zaburzone formowanie bariery i jej funkcji. U osobników 40–45 -dniowych nie stwierdzono znaczących różnic analizowanych parametrów w sto-sunku do kontroli, co świadczy o możliwości naprawy uszkodzonych połączeń międzykomórkowych gonady i odwracalnym efekcie adjudyny na spermatogenezę. Uzyskane wyniki wskazują, iż celem adjudyny są spe-cjalizacje powierzchniowe, co w konsekwencji prowadzi do opóźnionego wykształcenia BTB. Rezultaty te prze-mawiają także za istnieniem unikalnego mechanizmu indukującego naprawę uszkodzonej bariery i zapobiega-jącego uwalnianiu komórek germinalnych z nabłonka plemnikotwórczego, co w przyszłości, może pozwolić na wykorzystanie adjudyny w męskiej antykoncepcji.
Finansowano z DS.: K/ZDS/007346.Marta Budzińska1, Monika Frączek1,Marzena Kamieniczna1, Łukasz Wojnar2,Laura Grześkowiak3, Kamil Gill4, Małgorzata Piasecka4,Michał Kupś5,6, Anna Havrylyuk7, Jozef Nakonechnyy8,Andrij Nakonechnyy9, Valentina Chopyak7, Maciej Kurpisz1
ZWIĄZEK WYBRANYCH MARKERÓW APOPTOZY PLEMNIKÓW ORAZ PARAMETRÓW STRESU OKSYDA­CYJNEGO Z JAKOŚCIĄ NASIENIA U MĘŻCZYZN NARA­ŻO NYCH NA CZYNNIK TEMPERATUROWY JĄDER1
Instytut Genetyki Człowieka, Polska Akademia Nauk w Poznaniu, 2Klinika Urologii i Urologii Onkologicznej, Uniwersytet Medyczny
im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, 3Prywatna Lecznica Certus w Poznaniu, 4Zakład Histologii i Biologii Rozwoju, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, 5Oddział Urologii i Onkologii Urologicznej Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Szczecinie, 6VitroLive Centrum Ginekologii i Leczenia Niepłodności w Szczecinie, 7Katedra Immunologii i Alergologii, Lwowski Narodowy Uniwersytet Medyczny, Ukraina, 8Zakład Urologii, Lwowski Narodowy Uniwersytet Medyczny, Ukraina, 9Katedra Chirurgii Dziecięcej, Lwowski Narodowy Uniwersytet Medyczny, Ukrainae -mail: monika.fraczek@igcz.poznan.pl
W celu weryfikacji patomechanizmu niepłodności zwią-zanej z przegrzewaniem jąder badano wybrane parametry apoptozy i nekrozy plemników (błonowy potencjał mito-chondrialny, integralność błon, translokację fosfatydy-loseryny, zaburzenia asymetrii lipidów błon, poziom fragmentacji DNA) oraz stresu oksydacyjnego (całko-witą pojemność antyoksydacyjną, aktywność dysmutazy ponadtlenkowej, aktywność katalazy, stężenie dialdehydu malonowego, mitochondrialny wyrzut anionorodnika ponadtlenkowego) w nasieniu mężczyzn narażonych na czynnik temperaturowy jąder. Badania przeprowa-dzono na grupie 84 mężczyzn w wieku reprodukcyjnym. Na podstawie uzyskanych danych klinicznych i ankieto-wych uczestników kwalifikowano do jednej z czterech grup badawczych: 1) grupa kierowców (n = 23), 2) grupa mężczyzn z wnętrostwem (n = 15), 3) grupa mężczyzn z żylakami powrózka nasiennego (n = 34) oraz 4) grupa mężczyzn płodnych jako kontrola (n = 12). Wyniki ujaw-niły obniżenie koncentracji i ruchliwości plemników u wszystkich mężczyzn narażonych na przegrzewanie jąder. We wszystkich badanych grupach obserwowano statystycznie istotny wzrost populacji plemników z zabu-rzoną integralnością błon w porównaniu z grupą męż-czyzn płodnych. Analiza parametrów subkomórkowych plemników wykazała również wzrost ekspresji wszyst-kich klasycznych markerów wczesnej i późnej apop-tozy w grupie mężczyzn niepłodnych z wnętrostwem. Dodatkowo w tej grupie badawczej zaobserwowano sta-tystycznie istotne dodatnie korelacje między prawidłową asymetrią błon a ruchem postępowym i żywotnością plemników. W grupie kierowców aktywność dysmutazy ponadtlenkowej wzrastała wraz z odsetkiem plemników z ruchem postępowym. U mężczyzn z żylakami powrózka stwierdzono statystycznie istotne zależności między odsetkiem plemników z zaburzoną integralnością DNA i ruchem postępowym plemników oraz całkowitą pojem-nością antyoksydacyjną nasienia. Czynnik temperatu-rowy jąder, zarówno pochodzenia klinicznego, jak i śro-dowiskowego, ma istotny wpływ na obniżenie jakości nasienia, a rozmiar zaburzeń obserwowanych w standar-dowej analizie seminologicznej prawdopodobnie zależy od nasilenia działania tego czynnika. Uzyskane wyniki wskazują na możliwość szkodliwego oddziaływania czyn-nika temperaturowego jąder na struktury subkomórkowe gamet męskich w wyniku wspólnego działania stresu oksydacyjnego i apoptozy, a obraz tych zmian może być charakterystyczny dla poszczególnych grup patologicznych.Finansowanie badań: Narodowe Centrum Nauki (projekt nr 2015/19/B/NZ5/02241).

Anna Hejmej, Alicja Kamińska, Laura Pardyak, Małgorzata Kotula -Balak, Barbara Bilińska
ROLA SZLAKU SYGNAŁOWEGO NOTCH W GONADZIE MĘSKIEJ
Zakład Endokrynologii, Instytut Zoologii i Badań Biomedycznych, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
e -mail: anna.hejmej@uj.edu.pl
W jądrze współdziałanie sygnalizacji hormonalnej i lokalnych mechanizmów regulacyjnych jest kluczowe dla zachowania homeostazy i prawidłowego przebiegu spermatogenezy. Jednym z mechanizmów bezpośredniej komunikacji międzykomórkowej w kanaliku nasiennym jest szlak sygnałowy Notch, aktywowany poprzez oddzia-ływanie błonowych receptorów Notch z błonowymi ligan-dami (Jagged, JAG i Delta -like, DLL) zlokalizowanymi na sąsiadujących komórkach. Doświadczalne zakłócenie tego szlaku prowadzi do nieprawidłowości spermatoge-nezy (Murta i wsp.: PLoS One 2014, 9: e113365; Garcia i wsp.: Development. 2014, 141, 4468–4478), a zmiany jego aktywności towarzyszą zaburzeniom płodności czło-wieka i zwierząt (Hayashi i wsp.: J Androl. 2001, 22, 999–1011; Sahin i wsp.: Fertil Steril. 2005, 83, 86–94). W okresie rozwoju płodowego szlak Notch uczestniczy w regulacji proliferacji i różnicowania komórek Leydiga oraz prekursorów komórek płciowych (Barsoum i Yao: J Androl. 2010, 3, 11–15; Garcia i Hofmann: Cell Cycle. 2013, 12, 2538–2545). W dojrzałym jądrze jego rola jest dotąd słabiej poznana. Dopiero ostatnie badania dowiodły, że w komórkach Sertoliego szlak Notch regu-luje syntezę glejopochodnego czynnika neurotroficznego (GDNF, ang. glial cell line -derived neurotrophic factor), kon-trolującego proliferację spermatogonii (Garcia i wsp.: Stem Cells Dev. 2017, 26, 585–598).Wyniki naszych ostatnich badań wskazują na udział szlaku Notch w kontroli ekspresji receptorów androge-nowych w komórkach Sertoliego gryzoni. Zablokowanie aktywacji tego szlaku, z wykorzystaniem farmakologicz-nego inhibitora (DAPT) lub wyciszania ekspresji genu Rbpj (kodującego biało niezbędne do aktywacji tego szlaku), prowadziło do wzrostu ekspresji jądrowego (AR, ang. androgen receptor) oraz błonowego (ZIP9, ang. Zrt - and Irt -like protein 9) receptora androgenowego w linii mysich komórek Sertoliego TM4. Zmianom tym towarzyszył wzrost ekspresji androgeno -zależnych genów kodujących białka bariery-krew jądro, klaudyny (Cldn5 i Cldn11) oraz wzrost stężenia cyklicznego adenozyno -3’,5’ -monofos-foranu (cAMP, ang. 3’,5’ -cyclic adenosine monophosphate). Podsumowując, zakłócenie aktywności szlaku Notch w nabłonku plemnikotwórczym może przyczyniać się do zaburzeń sygnalizacji androgenowej i funkcji komórek Sertoliego regulowanych przez androgeny.
Badania finansowane ze środków Narodowego Centrum Nauki (MINIATUR A 1; 2017/01/X/NZ4/00285) oraz grantu K/DSC/004649.
Stanisław HorákJAKOŚĆ PLEMNIKA A JAKOŚĆ CIĄŻYI
Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Onkologii Ginekologicznej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Bytome
- mail: horak@poczta.fm
Przebieg i wynik ciąży zależne są od wielu czynników. Najistotniejszym spośród nich jest jakość gamet. Klasyczne nieprawidłowości spermiogramu, dotyczące objętości ejakulatu, stężenia plemników, ich ruchliwości i morfologii, stają zazwyczaj na przeszkodzie samemu procesowi połączenia się plemnika z oocytem. Problem ten od 27 lat, choć nie całkowicie, rozwiązuje technika docytoplazmatycznego wstrzyknięcia plemnika (ICSI, ang. intracytoplasmic sperm injection). Dalszy rozwój zarodka i płodu zależny jest od materiału genetycznego dostarczonego przez plemnik, podobnie jak w przypadku naturalnej koncepcji.Zaprezentowano wpływ czynników egzo - i endo-gennych, takich jak wiek mężczyzny, jego stan zdrowia, stosowane leczenie i używki oraz tryb życia, na jakość materiału genetycznego zawartego w plem-niku, na przebieg i wynik ciąży. Wydaje się, że naj-istotniejszy wpływ ma wiek mężczyzny, gdyż u star-szych mężczyzn stwierdza się nasilenie fragmentacji DNA i wyższy poziom adduktów DNA w plemnikach. Fragmentację DNA w męskich gametach ocenia się z wykorzystaniem cytometrii przepływowej (TUNEL, ang. terminal deoxynucleotidyl transferase -mediated dUTP nick end labeling i SCSA, ang. sperm chromatin structure assay), jak również mikroskopii świetlnej (test kome-towy i test dyspersji plemnikowej chromatyny – SCD, ang. sperm chromatin dispersion test). Addukty DNA w plemnikach oznacza się najczęściej metodą tzw. postlabelingu przy użyciu radioaktywnego izotopu fosforu ³²P (³²P -postlabeling). Mając ograniczony wpływ na naturalną prokreację, należy się zastanowić nad wyborem najodpowiedniej-szych pod względem zawartego materiału genetycznego plemników podczas procedur wspomaganego rozrodu. Używanych jest kilka technik wykorzystujących kore-lację jakości DNA plemnika z jego cechami, które można zbadać przyżyciowo. Omówiono najważniejsze, do których należą docytoplazmatyczne wstrzyknięcie plemnika wybranego pod dużym powiększeniem mikro-skopu (IMSI, ang. intracytoplasmic microscopically selected sperm injection), wybranego na drodze wiązania z kwasem hialuronowym (PICSI, ang. preselected intracytoplasmic sperm injection), po teście hipoosmotycznym (HOS, ang. hypoosmotic swelling) i po magnetycznej selekcji gamet (MACS, ang. magnetic -activated cell sorting).
Zbigniew Izdebski
ZDROWIE SEKSUALNE MĘŻCZYZN W POLSCE
Katedra Biomedycznych Podstaw Rozwoju i Seksuologii, Uniwersytet Warszawski, Katedra Humanizacji Medycyny i Seksuologii, Uniwersytet Zielonogórskie
- mail: z.izdebski@ips.uz.zgora.pl
Wystąpienie oparte będzie na wynikach badań autora dotyczących „Seksualności Polaków 2017” zrealizowanej na ogólnopolskiej próbie n = 2500 w wieku 18+ (męż-czyzn było 1196).Analizie poddano mężczyzn, którzy rozpoczęli regu-larne życie seksualne. Dla 48% badanych seks pełnił w ich życiu istotną rolę, przy czym dla mężczyzn w wieku 50+ odsetek odpowiedzi wynosił 27%. Ponad połowa (55%) badanych była zadowolona ze swojego życia seksualnego, jednak na przestrzeni lat spada częstotliwość odbywania kontaktów seksu-alnych. W porównaniu z 1997 rokiem odsetek wynosił 86%, z kolei w 2017 – 76%. Na trudności z odbywaniem stosunku seksualnego wskazało 48% badanych. Dla 21% mężczyzn przyczyną problemów było zmęczenie i stres. Obawa przed niechcianą ciążą dotyczyła 13% ankieto-wanych. Na chorobę i złe samopoczucie wskazało 9% mężczyzn, z kolei na nietrzeźwość partnera i partnerki 9%. Natomiast 16% ankietowanych wykazywało obawę, że nie sprawdzi się w seksie. Średni wiek pojawiania się trudności w życiu seksu-alnym mężczyzn wynosił 46 lat. W grupie osób mają-cych problemy pomocy szukało 10% mężczyzn. Najwięcej wskazań dotyczyło poszukiwania informacji w inter-necie (32%). Odsetek mężczyzn deklarujących pozytywną postawę wobec leków na poprawę sprawności seksualnej wynosił 69%.Wyraźnie w Polsce na przestrzeni lat zmniejszył się lęk przed zakażeniem wirusem HIV (ang. human immu-nodeficiency virus). Obecnie tego typu obawy dotyczą 5% badanych. Jednocześnie jedynie 7% kiedykolwiek wyko-nywało badania przesiewowe w tym kierunku. W odnie-sieniu do badań profilaktycznych prostaty ponad połowa (52%) mężczyzn 50+ nie wykonuje badań w tym kierunku. Ponadto omówione zostaną kwestie związane z formami aktywności seksualnej oraz ryzykownych zachowań seksualnych mężczyzn.
Grzegorz Jakiel
STRES OKSYDACYJNY JAKO NOWY PARAMETR W DIAGNOZOWANIU NIEPŁODNOŚCI MĘSKIEJI
Klinika Położnictwa i Ginekologii, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Warszawae
- mail: grzegorz.jakile1@o2.pl

Pomimo wprowadzenia w 2010 r. przez WHO nowych norm jakości nasienia opartych na badaniach Coopera i wsp. (Int J Androl. 2002, 25, 306–311; Hum Reprod Update. 2010, 16, 231–245) klasyczne badanie nasienia ma bardzo małą wartość predykcyjną w ocenie osob-niczej płodności. Prace Ombeleta i wsp. (Int J Androl. 1997, 20, 367–772; Hum Reprod. 1997, 12, 987–993) opublikowane w latach 90. pokazały różnice pomiędzy średnimi wartościami parametrów nasienia w grupie płodnych i subpłodnych mężczyzn, ale przedziały war-tości w obu grupach są niemal takie same. Ten wynik stwierdzony w wielu publikacjach i codziennej prak-tyce klinicznej jest przyczyną poszukiwania nowych cech nasienia, które lepiej obrazują osobniczą płodność. Pierwszym krokiem w badaniach tego zagadnienia jest ustalenie istoty słabości predykcyjnej klasycznej oceny spermiogramu. Wydaje się, że rutynowa ocena nasienia jest słabo skorelowana ze stabilnością genomu i stanem struktury DNA. W wyniku tego spostrzeżenia do prak-tyki zostały wprowadzone nowe testy. Najważniejszym z nich jest ocena fragmentacji DNA. Fragmentacja DNA może być spowodowana zaburzeniami apoptozy plem-ników, wysoką aktywnością kaspaz, ale i bezpośrednim działaniem wolnych rodników tlenowych. Nowe dane publikowane w ostatnich kilku latach wskazują na fakt, że około 80% zaburzeń fragmentacji DNA jest spo-wodowana działaniem wolnych rodników tlenowych. Wiadomo, że niewielkie stężenie reaktywnych form tlenu (ROS, ang. reactive oxygen species) jest niezbędne do pra-widłowej funkcji plemników, ale ich wysokie stężenie zaburza zarówno funkcje plemników, jak i zarodka, pro-wadząc w rezultacie do niepłodności i strat ciąży.Wydaje się, że podstawowymi przyczynami powsta-wania ROS w jądrze i drogach wyprowadzających nasienie są procesy zapalne i żylaki powrózka nasiennego, a pod-stawową terapią obok leczenia przyczynowego jest poda-wanie antyoksydantów. Prawidłowa ocena potencjału oksydoredukcyjnego pozwala na prawidłowe zdefinio-wanie grupy, w której takie leczenie ma sens.
Sławomir Jakima1, Barbara Darewicz2
PROBLEMY SEKSUALNE I RELACYJNE W ZWIĄZKACH NIESKONSUMOWANYCH1
Prywatna praktyka lekarska Warszawa, 2Klinika Urologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
e -mail: s.jakima@wp.pl
Małżeństwo (związek) nieskonsumowane jest rzadko opisywanym zjawiskiem w medycynie. Problem dotyczy jednak około 4% par, częściej występuje w krajach bli-skiego wschodu, Afryce subsaharyjskiej, Turcji, Pakistanie i Indiach (Özdemir i wsp.: J Sex Marital Ther. 2008, 34, 268–279). Pomimo chęci dokonania zbliżeń seksualnych przez oboje partnerów istnieje niemożność dokonania stosunków genitalno -genitalnych. Przyczyną po stronie kobiet jest głównie pochwica (80%), zaś ze strony mężczyzn zaburzenia erekcji, wytrysk przedwczesny, zahamowanie wytrysku. Niezwykle ważną rolę odgrywa lęk (Zargooshi: BJU Int. 2000, 86, 75–79). Pomimo nie-możności dokonania penetracji przez wiele lat trwania związku relacje pomiędzy partnerami są dobre (mierzone współdziałaniem, współrozumieniem, współodczuwa-niem). Na temat mężczyzn w związkach nieskonsumo-wanych istnieje niezwykle mało publikacji (Gindin i wsp.: J Sex Marital Ther. 2002, 28, 85–99).
Joanna Jakubik1, Kamil Gill1, Aleksandra Rosiak1, 3,
Michał Kupś1, 3, 4, Rafał Kurzawa2, 3, Łukasz Patorski1, 5, Monika Frączek6, Maciej Kurpisz6, Małgorzata Piasecka1
MORFOLOGIA PLEMNIKÓW A STATUS ICH CHROMATYNY U NIEPŁODNYCH MĘŻCZYZN
Katedra i Zakład Histologii i Biologii Rozwoju, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, 2Zakład Zdrowia Prokreacyjnego, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, 3VitroLive Centrum Ginekologii i Leczenia Niepłodności w Szczecinie, 4Oddział Urologii i Onkologii Urologicznej Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Szczecinie, 5Klinika Ginekologii, Endokrynologii i Onkologii Ginekologicznej, SPSK -1, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, 6Instytut Genetyki Człowieka w Poznaniu, Polska Akademia Nauk
e -mail: jakubik_joanna@wp.pl
Ponieważ morfologiczna ocena plemników i ocena statusu ich chromatyny wydaje się ważnym czynnikiem predyk-cyjnym dla sukcesu rozrodczego (Majzoub i wsp.: Arab J Urol. 2018, 16, 87–95), w obecnych badaniach podjęto próbę ujawnienia związku między strukturą plemników a dojrzałością ich chromatyny. Morfologię plemników analizowano na podstawie rozmazów wybarwionych metodą Papanicolau (WHO, 2010), z kolei nieprawi-dłowości strukturalne męskich komórek rozrodczych wraz z indeksem teratozoospermii (TZI, ang. teratozo-ospermia index) oceniano według opracowanego morfo-gramu. Poziom fragmentacji jądrowego DNA plemników zweryfikowano za pomocą testu HaloSperm ujawniają-cego liczbę komórek z DNA niewrażliwym na denaturację (SDF%, ang. sperm DNA fragmentation).Szczegółowa analiza morfologiczna ujawniła, że męż-czyźni niepłodni (n = 481) mieli istotnie mniej plem-ników morfologicznie prawidłowych, więcej wad główek, wstawek i witek plemników oraz komórek z resztkową cytoplazmą, a także wyższą wartość TZI w porów-naniu ze zdrowymi ochotnikami z normozoospermią (n = 403). SDF% był istotnie wyższy u mężczyzn niepłod-nych (mediana: 24% vs. 14%). Mniejsza liczba badanych (19,42%) z niskim poziomem uszkodzenia plemnikowej chromatyny (≤15% plemników z SDF) i większa liczba badanych (36,36%) z wysokim stopniem uszkodzenia chromatyny (>30%) występowała w grupie mężczyzn niepłodnych w porównaniu ze zdrowymi ochotnikami z normozoospermią (odpowiednio: 58,52%; 4,44%). Ponadto mężczyźni niepłodni mieli niższy iloraz szans (OR, ang. odds ratio) na wystąpienie niskiego poziomu uszkodzenia DNA plemników (OR: 0,17), a wyższy – na wystąpienie wysokiego stopnia uszkodzenia chro-matyny (OR: 12,29). Wśród pacjentów z teratozoospermią mniej było osób (16,44%) z niskim uszkodzeniem chro-matyny oraz istotnie więcej (38,81%) z wysokim stop-niem uszkodzenia DNA w stosunku do mężczyzn z pra-widłową morfologią plemników (odpowiednio: 56,96%; 5,70%). Podobnie mężczyźni z teratozoospermią mieli niższy iloraz szans (OR) na wystąpienie niskiego stopnia uszkodzenia DNA (OR: 0,15), a wyższy na wystąpienie wysokiego stopnia uszkodzenia chromatyny (OR: 10,50) w porównaniu z mężczyznami z prawidłową morfologią plemników. SDF korelowała ujemnie z odsetkiem plem-ników morfologicznie prawidłowych, natomiast dodatnio z TZI, odsetkiem wad główki, wstawki i witki plemników, z odsetkiem plemników z witką krótką i zagiętą oraz z odsetkiem plemników z resztkowa cytoplazmą.Uzyskane wyniki badań wskazują, że u mężczyzn niepłodnych dochodzi do zwiększenia zarówno zabu-rzeń strukturalnych plemników, jak i nieprawidłowości ich chromatyny. Istnieje zależność między defektami morfologicznymi plemników a fragmentacją jądrowego DNA, co sugeruje, że w przypadku obniżających się para-metrów morfologicznych plemników można spodziewać się obniżonej dojrzałości materiału genetycznego plem-ników. Ponadto badania sugerują, że szansa na wysoki poziom uszkodzenia chromatyny plemników zwiększa się 10–12 -krotnie w przypadku niepłodności męskiej.Finansowanie badań: Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie (projekt nr WNoZ 322 -04/S/17/2018).
Marek Janicki
LECZNICTWO UZDROWISKOWE W ANDROLOGII JAKO LECZENIE WS POMAGAJĄCE
Sanatorium Uzdrowiskowe „Nauczyciel” Szczawnicae
- mail: marek -janicki@wp.pl
Poronienia nawracające definiuje się jako utratę 2 lub więcej ciąż następujących po sobie przed ukończeniem 22. tygodnia ciąży. Przyjmuje się, że doświadcza tego ok. 5% kobiet w wieku rozrodczym, a odsetek ten zdecydowanie wzrasta po ukończeniu 35. roku życia. W związku z tym, że coraz więcej kobiet odkłada decyzję o zajściu w ciąże na późniejszy okres życia, należy przyjąć, że problem ten będzie coraz bardziej powszechny w naszej populacji. Nawracające poronienia są niezwykle stresujące dla pary. Często przyczyna pozostaje nieznana lub podłoże jest wie-loczynnikowe. Stąd coraz większej wagi nabiera kwestia precyzyjnej diagnostyki i skutecznego leczenia tego scho-rzenia. Dotychczas niewiele miejsca poświęcano na analizę partnera męskiego, poza badaniem kariotypu. Ostatnie doniesienia niosą pewne informacje dotyczące oceny nie-których parametrów nasienia pomocnych w diagnostyce. Dotyczy to szczególnie fragmentacji DNA plemników. Podnosi się również znaczenie właściwego stylu życia partnera i jego wpływ na zmniejszenie ryzyka nawracają-cych poronień u partnerek. Podczas prezentacji omówione zostaną te zagadnienia, ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia potencjału rozrodczego gamet męskich w moż-liwości redukcji poronień nawracających u partnerek.
Marzena Kamieniczna1, Monika Frączek1
,Marta Budzińska1, Łukasz Wojnar2, Laura Grześkowiak3,
Karolina Nowicka -Bauer1, Kamil Gill4,Małgorzata Piasecka4, Michał Kupś5,6,
AnnaHavrylyuk7,Jozef Nakonechnyy8,
Andrij Nakonechnyy9,Valentina Chopyak6, Maciej Kurpisz1
1Instytut Genetyki Człowieka, Polska Akademia Nauk, Poznań,
2Klinika Urologii i Urologii Onkologicznej, Uniwersytet Medyczny
im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, 3Prywatna Lecznica
Certus w Poznaniu, 4Zakład Histologii i Biologii Rozwoju, Pomorski
Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, 5Oddział Urologii i Onkologii
Urologicznej Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Szczecinie,
6VitroLive Centrum Ginekologii i Leczenia Niepłodności w Szczecinie,
7Katedra Immunologii i Alergologii, Lwowski Narodowy Uniwersytet Medyczny,
Ukraina, 8Zakład Urologii, Lwowski Narodowy Uniwersytet Medyczny, Ukraina,
9Katedra Chirurgii Dziecięcej, Lwowski Narodowy Uniwersytet Medyczny, Ukrainae -mail: marzena.kamieniczna@igcz.poznan.pl
Hipertemia może wywoływać stres oksydacyjny i nasilać odpowiedź immunologiczną. Oznaczanie przeciwciał przeciwplemnikowych (AsA, ang. antisperm antibodies) jest kluczowym badaniem w diagnostyce niepłodności na tle immunologicznym. Wiadomo, że pojawienie się AsA jest końcowym etapem złożonych reakcji immu-nologicznych. Z tego powodu badania dotyczące nie-płodności o podłożu immunologicznym powinny być wykonywane w możliwie szerokim zakresie. Celem badań była identyfikacja korelacji pomiędzy występowaniem przeciwciał przeciwplemnikowych a parametrami stresu oksydacyjnego u mężczyzn narażonych na podwyższoną temperaturę jąder i/lub moszny.Badani mężczyźni zostali podzieleni na 6 grup: niepłodni z żylakami powrózka nasiennego (n = 53), niepłodni z przebytym w dzieciństwie wnętrostwem (n = 23), zawodowi kierowcy (n = 22), niepłodni z nie-wyjaśnionych przyczyn (n = 20), niepłodni z przyczyn immunologicznych (n = 5), płodni jako kontrola (n = 15). Materiał badawczy stanowiły próbki nasienia. Pośredni test MAR (ang. mixed antiglobulin reaction) i metodę z wykorzystaniem cytometrii przepływowej zastosowano do oznaczenia AsA w plazmie nasiennej. Dodatkowo użyto testu bezpośredniego MAR do badania AsA na powierzchni żywych plemników. Parametry stresu oksydacyjnego takie jak: całkowita pojemność antyoksy-dacyjna (TAC, ang. total antioxidant capacity), akt y w ność dysmutazy ponadtlenkowej (SOD, ang. superoxide dismu-tase), katalaza (CAT, ang. catalase), poziom dialdehydu malonowego (MDA, ang. malondialdehyde) były badane w plazmie nasiennej z wykorzystaniem czytnika spek-trofotometrycznego. Poziom przeciwciał przeciwplemnikowych ozna-czonych testem MAR i testem z wykorzystaniem cyto-metru przepływowego był niski. Statystycznie wyższy odsetek przeciwciał przeciwplemnikowych zaobserwo-wano w klasach IgA i IgG w grupie zawodowych kie-rowców, w porównaniu z grupą mężczyzn płodnych. Zaobserwowano istotnie niższe wartości dla TAC u męż-czyzn z niepłodnością immunologiczną w porównaniu z innymi badanymi grupami. Aktywność katalazy była istotnie wyższa u mężczyzn z grupy zawodowych kierowców w porównaniu z mężczyznami płodnymi. Wykazano liczne korelacje pomiędzy występowaniem przeciwciał przeciwplemnikowych a parametrami stresu oksydacyjnego (CAT i MDA). Hipertermia nie wpływała istotnie znamiennie na występowanie przeciwciał przeciwplemnikowych. W grupie mężczyzn z przebytym w dzieciństwie wnę-trostwem (kliniczna hipertermia) wzrost lokalnie wystę-pujących przeciwciał może być związany ze stresem oksy-dacyjnym w nasieniu.
Finansowanie badań: Narodowe Centrum Nauki (projekt nr 2015/19/B/NZ5/02241)
Marek Krakós
METODY REKONSTRUKCJI NARZĄDÓW PŁCIOWYCH ZEWNĘTRZNYCH U PACJENTÓW Z ZABURZENIEM RÓŻNICOWANIA PŁCI
Oddział Pediatrii Zabiegowej Ośrodka Pediatrycznego im. dr J. Korczaka w Łodzie
- mail: marek.krakos@gmail.com

Każdy noworodek z nieprawidłowymi zewnętrznymi narządami płciowymi wymaga pilnej diagnostyki w celu ustalenia, czy nie jest to objaw stanu bezpośredniego zagrożenia jego życia (np. wrodzony przerost nadnerczy z utratą soli). Następnym ważnym aspektem jest okre-ślenia płci, w jakiej dziecko będzie wychowywane, i zapla-nowanie postępowania terapeutycznego.Po dokonaniu wyboru płci zewnętrzne narządy moczowo -płciowe powinny być zrekonstruowane, tak aby zapewnić jak najlepszy rozwój psychoseksualny pacjenta. W przypadku dziewczynek należy wytwo-rzyć wszystkie elementy: wargi sromowe większe, mniejsze, oddzielne ujście cewki moczowej i pochwy oraz zredukować łechtaczkę. Odtworzenie męskich zewnętrznych narządów najczęściej polega wykonaniu zabiegu takiego jak w przypadku proksymalnej postaci spodziectwa. Wciąż dużym wyzwaniem pozostaje afalia (brak prącia), gdyż do chwili obecnej nie jesteśmy w stanie całkowicie wytworzyć sprawnie działającego prącia.

Beata KurowickaŻYCIE W GORĄCU: CZY ZAWSZE SZKODZI FUNKCJOM ROZRODCZYM?
Katedra Anatomii i Fizjologii Zwierząt, Wydział Biologii i Biotechnologii, Uniwersytet Warmińsko -Mazurski w Olsztyniee
-mail: beata.kurowicka@uwm.edu.pl
Ogólnoustrojowa długotrwała ekspozycja na wysoką tem-peraturę otoczenia, w przeciwieństwie do krótkotrwałego stresu termicznego o dużym nasileniu, umożliwia pełny rozwój procesów adaptacyjnych organizmu (Assayag i wsp.: Cell Stress Chaper. 2010, 15, 651–664). W takiej sytuacji można się spodziewać sprawniejszej ochrony procesów reprodukcyjnych w porównaniu z oddziaływa-niem wysokiej temperatury na gonady organizmu nie-zaadoptowanego. Jednakże niewiele badań poświęcono mechanizmom adaptacyjnym jąder samców w warunkach aklimacji do gorąca. Oceniając funkcje układu rozrod-czego samców szczura aklimowanych do gorąca (34°C) po osiągnięciu dojrzałości płciowej oraz samców hodo-wanych w tej temperaturze od urodzenia (Kurowicka i wsp.: Cell Physiol Biochem. 2015, 35, 1729–1743; Kurowicka i wsp.: Reprod Biol. 2015, 15, 1–8; Kurowicka i wsp.: Pol J Vet Sci. 2016, 19, 379–386), stwierdziliśmy, że wysoka temperatura otoczenia w okresie neonatalnym zmienia aktywność wydzielniczą przysadki i gruczołu tarczowego szczurów. Jednocześnie zmiany stężenia hormonów gonadotropowych, prolaktyny i trijodoty-roniny mogą być częściowo kompensowane zmianami ekspresji receptorów dla tych hormonów w jądrach oraz ekspresji i aktywności enzymów szlaku syntezy hor-monów steroidowych. Prowadzi to do utrzymania prawie niezmienionego stężenia steroidów płciowych we krwi obwodowej. Prawidłowa regulacja produkcji hormonów steroidowych umożliwia również prawidłowy przebieg procesu spermatogenezy, a w konsekwencji utrzymanie prawidłowej liczebności plemników w ogonie najądrza. Najwyraźniejszym skutkiem negatywnym działania gorąca, podczas kształtowania się układu rozrodczego samców szczura, jest rozrost gruczołów płciowych dodat-kowych i zaburzenie aktywności ruchowej plemników. Poddanie dorosłych samców szczura działaniu wyso-kiej temperatury otoczenia w dłuższym okresie choć nie zmienia zasadniczo stężenia hormonów gonadotropo-wych przysadki oraz prolaktyny, jak również stężenia steroidów płciowych w osoczu, to prowadzi do degeneracji części kanalików nasiennych i obniżenia liczby plem-ników w ogonie najądrza.Wyniki wskazują na znaczne możliwości adaptacyjne gonady samców we wczesnych okresach rozwoju układu rozrodczego, wspomaganych przystosowaniem metabo-lizmu oraz układu regulacji temperatury.
Radosław Maksym1, Łukasz Konarski2, Dorota Partyka2,Michał Rabijewski1
OPTYMALIZACJA TEMPERATURY SPERMATOGENEZY DLA POPRAWY PŁODNOŚCI
1Zakład Zdrowia Prokreacyjnego, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa, 2CoolTec sp. z o. o., Wrocław, Polska
e -mail: radoslaw.maksym@cmkp.edu.pl
Rosnący udział niepłodnych par w społeczeństwie staje się naglącym problemem w krajach rozwiniętych. Czynnik męski niepłodności może dotyczyć do 8% populacji świata. Zaburzenia produkcji plemników u wielu mężczyzn wiążą się ze wzrostem temperatury jąder z powodu żylaków, sposobu ubierania i stylu życia. Usytuowania jąder w worku mosznowym wraz z układem naczyń krwionośnych ma zapewnić temperaturę, która jest ok. 2°C niższa niż we wnętrzu ciała, wymaganą do prawidłowej spermatogenezy. Wzrost temperatury powoduje apoptozę i zaburzenia dojrzewania komórek spermatogenezy. Dotychczas podjęto wiele prób obni-żania temperatury jąder. Chociaż początkowe wyniki tego podejścia były bardzo obiecujące, metody nie upo-wszechniły się ze względu na trudności w ich szerokim zastosowaniu. Prezentujemy wyniki dotychczas przepro-wadzonych badań na ten temat oraz założenia dotyczące konstrukcji i badań efektywności innowacyjnego urzą-dzenia, które w sposób kontrolowany pozwoli na stabilną optymalizację temperatury spermatogenezy. Urządzenie oparte jest na nowoczesnych rozwiązaniach technicz-nych, niedostępnych w przeszłości i może przyczynić się do poprawy płodności u mężczyzn, których jądra narażone są na wysoką temperaturę.
Katarzyna Marchlewska
NAJLEPSZA METODA OCENIAJĄCA ZDOLNOŚĆ PLEMNIKÓW DO ZAPŁODNIENIA
Zakład Endokrynologii Płodności, Katedra Andrologii i Endokrynologii Płodności, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
e-mail: katarzyna.marchlewska@umed.lodz.pl
Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia nie-płodność diagnozuje się u pary, u której w ciągu 12 mie-sięcy regularnego współżycia płciowego, bez stosowania antykoncepcji, nie doszło do zapłodnienia. W szczegól-nych przypadkach diagnostykę rozpoczyna się wcze-śniej, przed upływem 12 miesięcy, np. jeśli występują dodatkowe zaburzenia, które mogą obniżyć płodność kobiety lub mężczyzny, albo wiek kobiety jest powyżej 30 lat, a mężczyzny powyżej 35 lat, ze względu na ogra-niczony okres reprodukcyjny i ryzyko większej ilości zaburzeń płodności.Diagnostyka przyczyn niepłodności pary powinna być prowadzona równocześnie u kobiety i mężczyzny. U mężczyzny pierwszym badaniem laboratoryjnym jest podstawowe badanie nasienia. Ma ono znaczenie prze-siewowe i nie może być kluczowe dla rozpoznania nie-płodności. Nawet stwierdzenie azoospermii (braku plem-ników w nasieniu) lub dużego stopnia oligozoospermii (koncentracja plemników <5 mln/mL) nie przesądza o stałej, nieuleczalnej niepłodności mężczyzny. Z kolei prawidłowy wynik podstawowego badania nasienia nie może być jedyną podstawą stwierdzenia prawidłowej płodności mężczyzny z niepłodnej pary. Wynik badania nasienia tylko ukierunkowuje dalsze działania diagno-styczne w celu wyjaśnienia przyczyn niepłodności pary i ewentualnego podjęcia leczenia przyczynowego.Problemy z płodnością u mężczyzn mogą się wiązać z zaburzeniami czynności oraz jakości plemników. Z tego powodu po wykluczeniu przyczyny ze strony żeńskiego układu rozrodczego można rozważyć wykonanie innych badań u mężczyzny: m.in. badań czynnościowych plem-ników, jak test „swim up” oceniający zdolność migra-cyjną plemników, test z kwasem hialuronowym, ocenę integralności chromatyny plemnikowej i równowagi oksydoredukcyjnej nasienia, testy oceniające przyczyny immunologiczne na obecność przeciwciał przeciwplem-nikowych w nasieniu, badań mikrobiologicznych, bio-chemicznych i molekularnych mających na celu wykrycie przyczyn infekcji, badań genetycznych, które mogą wyja-śnić przyczynę niepłodności i ułatwić decyzję co do dal-szego postępowania.
Andrzej Milewicz
ISULINOOPORNOŚĆ A BEZPŁODNA PARA

Karkonoska Szkoła Wyższa, Jelenia Góra, Katedra i Klinika
Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami,
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
e -mail: andrzej.milewicz@umed.wroc.pl

Jakkolwiek zarówno u otyłych kobiet, jak i u mężczyzn stwierdza się zaburzenia funkcji podwzgórza, gonad oraz wydzielania adipokin, to jednak zaburzenia te wystę-pują głównie w przypadku obecności insulinooporności. To zaburzenie wrażliwości tkanek na insulinę obserwo-wane jest jedynie w fenotypie otyłości brzusznej oraz metabolicznej z prawidłową masa ciała. Insulinooporność jest kluczem do kompleksu zaburzeń hormonalnych oraz płodności u kobiet z chorobą wielotorbielowatych jaj-ników. Ponadto wykazano, że insulinooporność towa-rzysząca otyłości jest przyczyną wczesnych poronień u kobiet, jak również mniejszej efektywności technik wspomagania rozrodu. W skrajnych przypadkach otyłości zabiegi bariatryczne powodowały wzrost liczby ciąż u otyłych. W otyłości brzusznej u mężczyzn wykazano zmniejszenie objętości ejakulatu oraz jakości nasienia. Otyłość również istotnie wpływa ujemnie na seks u kobiet i mężczyzn. Lekiem z wyboru w terapii insulinooporności jest metformina, która istotnie wpływa na normalizacje zburzeń hormonalnych i metabolicznych oraz poronień u kobiet oraz na wzrost poziomu testosteronu i jakość nasienia u mężczyzn.

Paweł Osemlak1, Konrad Miszczuk2,
Grzegorz Jędrzejewski3, Paweł Nachulewicz1,
Iwona Beń -Skowronek2, Andrzej Wieczorek3
ODLEGŁE WYNIKI LECZENIA OPERACYJNEGO CHŁOPCÓW ZE SKRĘTEM JĄDRA – OCENA WYBRANYCH PARAMETRÓW IMMUNOLOGICZNYCH, HORMONALNYCH I CZYNNIKÓW WZROSTU
1Katedra i Klinika Chirurgii i Traumatologii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Lublinie, 2Klinika Endokrynologii i Diabetologii Dziecięcej z Pracownią Endokrynologiczno -Metaboliczną, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Lublinie, 3Zakład Radiologii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Lubliniee
e- mail: posem1@poczta.onet.pl
Skręt jądra jest drugą pod względem częstości przyczyną stanów „ostrej moszny” w okresie rozwojowym po skręcie przyczepka jądra. Stanowi potencjalne zagrożenie dla rozwoju cielesno -płciowego chłopców. Stąd też, celem pracy było określenie zagrożenia dla płodności chłopców wywołanego przez specyficzne przeciwciała indukowane skrętem jądra, określenie możliwych zaburzeń hormonal-nych u chłopców operowanych z powodu skrętu jądra oraz ocena wybranych czynników wzrostowych w aspekcie przebytego skrętu jądra.W latach 2012–2015 w Klinice Chirurgii i Traumatologii Dziecięcej operowano 80 chłopców z powodu skrętu jądra. Grupę badaną stanowiło 28 spośród nich poddanych minimum 1 -rocznej obser-wacji ambulatoryjnej. Oznaczono poziom przeciwciał przeciwko plemnikom i przeciwko komórkom Leydiga w surowicy krwi. Określono poziomy wybranych hor-monów osi podwzgórze -przysadka -gonady oraz komór-kowych czynników wzrostu. Grupę kontrolną stanowiło 12 chłopców z prawidłowym rozwojem płciowym, bez zaburzeń hormonalnych, którzy byli hospitalizowani w Klinice Chirurgii Dziecięcej. Pacjentów podzielono na 3 grupy wiekowe: przedpokwitaniową, wczesnego pokwitania i pokwitaniowa. Nie stwierdzono wytwarzania przeciwciał przeciwko plemnikom ani komórkom Leydiga u chłopców leczonych operacyjnie z powodu skrętu jądra. Poziom hormonu folikulotropowego jest wyższy w grupie przedpokwita-niowej niż w innych grupach wiekowych i w kontrolnej. Poziom progesteronu jest wyższy w grupie pokwitaniowej niż w kontrolnej. Poziom insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF -1, ang. insulin -like growth factors 1) jest wyższy w grupie przedpokwitaniowej niż w kontrolnej. Tę samą zależność stwierdzono w przypadku białka 3 wiążącego insulinopodobny czynnik wzrostu (IGFBP- -3, ang. insulin -like growth factor -binding protein 3).Zagrożenie immunologiczne związane ze skrętem jądra dla pacjentów w okresie rozwojowym nie zostało potwierdzone. Następstwa skrętu jądra wymuszają zwięk-szoną funkcję wydzielniczą przysadki, co zapewnia pra-widłową steroidogenezę jądrową. Leczenie operacyjne chłopców z powodu skrętu jądra nie spowodowało zwięk-szenia wytwarzania czynników wzrostu naczyniowego w dłuższym okresie obserwacji.

Grzegorz Polak
ZASTOSOWANIE GONADOTROPIN U MĘŻCZYZN Z HIPOGONADYZMEM HIPOGONADOTROPOWYM W WIEKU ROZRODCZYMI
Katedra i Klinika Ginekologii Onkologicznej i Ginekologii UM w Lublinie, Specjalistyczne Centrum Medyczne Ovum, Lublin
e -mail: polakg@yahoo.com

Męski hipogonadyzm hipogonadotropowy, poprzez niedostateczną produkcję testosteronu oraz upośle-dzenie spermatogenezy, skutkuje zarówno licznymi zaburzeniami metabolicznymi, jak i niepłodnością. Suplementacja testosteronem stanowi pierwszorzutową terapię chłopców z wrodzonym hipogonadyzmem hipo-gonadotropowym w celu indukcji wirylizacji oraz pra-widłowych funkcji seksualnych, jak również mężczyzn w wielu rozrodczym w celu profilaktyki niekorzystnych następstw niedoboru androgenów. W przypadku planów prokreacyjnych najbardziej fizjologiczną formą stymulacji produkcji plemników wydaje się być terapia gonadolibe-ryną (GnRH, ang. gonadotropin -releasing hormone), której skuteczność w przywróceniu spermatogenezy szacuje się na 75%. Z uwagi na niedogodności związane z podawa-niem GnRH równie skuteczną alternatywą jest terapia gonadotropinami. Hormon folikulotropowy (FSH, ang. follicle -stimulating hormone) reguluje liczbę, dojrzewanie i funkcje komórek Sertoliego pobudzając pośrednio różnicowanie, mejozę i transformację spermatogonii do plemników. Hormon luteinizujący (LH, ang. luteini-zing hormone) oddziałując na komórki Leydiga stymuluje produkcję testosteronu. Standardowa indukcja sperma-togenezy polega na podawaniu preparatów gonadotro-piny kosmówkowej (hCG, ang. human chorionic gonado-tropin) (1000–5000 IU) w połączeniu z FSH (12,5–150 IU) lub menotropin (FSH i LH) w dawkach 75–150 IU 2–3 -krotnie na tydzień. Pozytywne efekty leczenia obser-wuje się zwykle po 3 miesiącach u mężczyzn z objęto-ścią jądra powyżej 4 ml, bez przebytego wnętrostwa. Dalsze postępowanie jest uzależnione zarówno od uzy-skanych parametrów nasienia, oceny płodności partnerki jak i stanowiska pary odnośnie technik wspomaganego rozrodu. W przypadku uzyskania ciąży, zaleca się kon-tynuację terapii gonadotropinami podczas pierwszego jej trymestru na wypadek poronienia. Rekomenduje się także krioprezerwację uzyskanego po leczeniu nasienia celem zabezpieczenia na przyszłość.
Elżbieta Poniedziałek -Czajkowska
CIĄŻA PO IVF – SPOJRZENIE POŁOŻNIKA
Katedra i Klinika Położnictwa i Perinatologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
e -mail: elzbietapc@yahoo.com

Ryzyko powikłań matczynych i noworodkowych w ciążach po zapłodnieniu pozaustrojowym (IVF, ang. in vitro fertilization) jest wyższe niż w przypadku ciąż spontanicznych (Talaulikar i wsp.: Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2013, 170, 13–19). Może być to efektem samej techniki IVF (hormonalna stymulacja owulacji, manipulacje na gametach) (Mainigi i wsp.: Biol Reprod. 2014, 90, 1–9), ale przede wszystkim czynników mat-czynych odpowiedzialnych za ograniczenie płodności (wiek, schorzenia przewlekłe, przyczyna niepłodności) (Romundstad i wsp.: Lancet. 2008, 372, 737–743). Ciąża po IVF częściej kończy się w I trymestrze z powodu poronienia samoistnego lub z powodu jej ektopowego zagnieżdżenia. Ryzyko rozwoju stanu przedrzucawko-wego, cukrzycy ciążowej oraz przedwczesnego oddzielenia łożyska jest także większe u ciężarnych po IVF. Przyczyn upatruje się w bardziej zaawansowanym wieku pacjentki, towarzyszących schorzeniach przewlekłych (otyłość, nad-ciśnienie) oraz nieprawidłowej implantacji trofoblastu (Talaulikar i wsp.: Obstet Gynecol Surv. 2012, 67, 566–583). Wielokrotnie częściej obserwuje się nieprawidłową implantację trofoblastu (łożysko przodujące, przyrośniete, wrośnięte), która odpowiedzialna jest za wyższe ryzyko krwotoku śródporodowego (Romundstad i wsp.: Hum Reprod. 2006, 21, 2353–2358). Konsekwencją IVF jest także duża liczba ciąż mnogich i ich powikłań takich jak poród przedwczesny i niska masa urodzeniowa (Kulkarni i wsp.: N Engl J Med. 2013, 369, 2218–2225), które są także częstymi powikłaniami ciąż pojedynczych po IVF (Pandey i wsp.: Hum Reprod Update. 2012, 18, 485–503). Dane sugerują, że wyniki perinatalne w grupie ciąż mnogich po IVF są lepsze niż spontanicznych ciąż bliźniaczych (inne proporcje ciąż dwukosmówkowych do jednokosmówkowych), podczas gdy w przypadku ciąż pojedynczych – ciąża po IVF w porównaniu z ciążą spon-taniczną jest obarczona większym ryzykiem powikłań (Talaulikar i wsp.: Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2013, 170, 13–19). W prowadzeniu ciąży u kobiety po IVF należy zwrócić uwagę przede wszystkim na profilaktykę powikłań i wczesne ich rozpoznawanie. Odpowiednia dieta, uwzględnienie suplementacji kwasem foliowym, witaminą D3, modyfikacja stylu życia (zaprzestanie palenia i spożywania alkoholu), stosowanie aspiryny jako zapobieganie preeklampsji pełnią istotną rolę, podobnie jak regularna ocena ultrasonograficzna ana-tomii i rozwoju płodu.

Weronika Ratajczak1, Kinga Walczakiewicz1,
Katarzyna Grzesiak1, Aleksandra Rył2,
Maria Laszczyńska1
STAN ZAPALNY W ROZWOJU RAKA I ŁAGODNEGO ROZROSTU PROSTATY1
Katedra i Zakład Histologii i Biologii Rozwoju, Pomorski Uniwersytet
Medyczny w Szczecinie, 2Zakład Rehabilitacji Medycznej i Fizjoterapii
Klinicznej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
e -mail: veronica.ratajczak@gmail.com
Zarówno rak prostaty (PCa, ang. prostate cancer), jak i łagodny rozrost prostaty (BPH, ang. benign prostatic hyperplasia) są chorobami, na które ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem. Globalnym problemem jest zapa-dalność mężczyzn na PCa, który stanowi jedną z głów-nych przyczyn zgonów z powodu nowotworów. Z kolei BPH jest powszechnie diagnozowaną chorobą wśród sta-rzejących się mężczyzn – nawet u 50% męskiej popu-lacji w wieku 50 lat występują objawy patologiczne zwią-zane z istnieniem BPH, a odsetek ten wzrasta aż do 80% u mężczyzn w wieku 80 lat (De Nunzio i wsp.: Eur Urol. 2011, 60, 106–117).Łagodny rozrost prostaty oraz rak prostaty rozwijają się w różnych strefach gruczołu. Łagodny rozrost pro-staty obejmuje głównie strefę przejściową i centralną, natomiast nowotwór formuje się w strefie obwodowej. Chociaż obie jednostki chorobowe mają różne podłoże molekularne i patogenetyczne, stwierdza się, że czyn-nikiem dla nich wspólnym jest stan zapalny (Krušlin i wsp.: Front Oncol. 2017, 7, 77; Gandaglia i wsp.: Curr Opin Urol. 2017, 27, 99–106).W reakcjach immunohistochemicznych potwierdzono, że w bioptatach tkanek łagodnego rozrostu prostaty występują komórki układu immunologicznego. Zapalenie jest wówczas identyfikowane poprzez stwierdzenie znacz-nego napływu do gruczołu limfocytów T CD3+ i CD4+, limfocytów B CD19+ lub CD20+, makrofagów CD163+, jak i CD68+ oraz komórek tucznych (Norström i wsp., Oncotarget. 2016, 7, 23581–23593). Komórki immunolo-giczne odpowiadają za wytworzenie środowiska zapalnego, a produkowane cytokiny są induktorami m.in. komór-kowych czynników wzrostu, co prowadzi do rozwoju BPH (Steiner i wsp., Lab Invest. 2003, 83, 1131–1146; Bardan i wsp., Clin Biochem. 2014, 47, 909–915; Jiang i wsp.: Med Sci Monit. 2015, 21, 2976–2985; Ou i wsp., Oncotarget. 2017, 8, 59156–59164). Za przyczynę takiego stanu uznaje się infekcje mikrobiologiczne, zatrzymanie moczu, wpływ składników pokarmowych i hormonów, ale także reakcję autoimmunologiczną (Robert i wsp.: Prostate. 2011, 71, 1701–179). Istnieje wiele prac łączą-cych występowanie przewlekłego stanu zapalnego z pato-genezą i postępowaniem raka prostaty, co potwierdzono zarówno badaniami molekularnymi, jak i histologicz-nymi. Przy PCa oprócz udziału komórek układu immuno-logicznego dużą rolę przypisuje się czynnikom związanym ze stresem komórkowym. Reaktywne formy tlenu (ROS, ang. reactive oxygen species) oraz azotu (RNS, ang. reactive nitrogen species) są uznawane za epigenetyczne czynniki modyfikujące. Razem mogą prowadzić do wystąpienia uszkodzeń DNA, zmiany funkcji genów, zaburzeń procesu apoptozy, struktury białek i naprawy DNA. Ponadto mogą wzmagać ekspresję cytokin i proliferację uszkodzonych komórek, co wiąże się z postępowaniem rozwoju nowo-tworu (Pace i wsp.: Int Braz J Urol. 2011, 37, 617–622; Sfanos i wsp.: Nat Rev Urol. 2018, 15, 11–24). Obecnie dużą uwagę zwraca się na udział mikroorganizmów w rozwoju nowotworu prostaty (Porter i wsp.: Prostate Cancer Prostatic Dis. 2018, 21, 345–354). Opisano również, że zaburzenia mikrobiomu ludzkiego m.in. mikroflory jelitowej mogą być jednym z czynników bio-rących udział w procesie nowotworzenia w gruczole kro-kowym (Golombos i wsp.: Urology. 2018, 111, 122–128).

Marta Skrodzka, Odunayo Kalejaiye, Amr Abdel
Raheem, Amr Moubasher, Marco Capece, Sara McNeillis,
Asif Muneer, Andrew N. Christopher, Giulio Garaffa,David J. Ralph

ZABURZENIA SNU U PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI EREKCJI
St. Peter’s Andrology Centre and the Institute of Urology, University College London Hospitals, London, UK
e -mail: martaskrodzka@gazeta.pl
Zespół obturacyjnych bezdechów sennych (OSA, ang. obstructive sleep apnoea) to zaburzenia oddychania cha-rakteryzujące się epizodami niedotlenienia, zaburzeniami snu oraz sennością w ciągu dnia. Problemy te wynikają z powtarzających się epizodów upośledzenia drożności górnych dróg oddechowych. Dowiedziono, iż OSA współ-występuje z nadciśnieniem tętniczym i chorobami ser-cowo -naczyniowymi. Sugeruje się, że OSA może inicjować i przyspieszać rozwój chorób sercowo -naczyniowych. Zaburzenia erekcji (ED, ang. erectile dysfunction) i OSA mają wiele czynników ryzyka i często współwystępują. Obserwuje się trend wzrostu zachorowalności na oba schorzenia. Szacuje się, że 10–69% mężczyzn z OSA ma zaburzenia erekcji (Campos -Juanatey i wsp.: Asian J Androl. 2017, 19: 303–310; Pastore i wsp.: Int J Clin Pract. 2014, 68, 995–1000; Husnu i wsp.: Afr Health Sci. 2015, 15, 171–179). Związek patogenetyczny pomiędzy tymi schorzeniami nie jest jednoznacznie wyjaśniony, domniema się jednak wieloczynnikowych zależności. Diagnoza OSA i ED daje nam możliwość modyfikacji czynników ryzyka, zapobiegania chorobie sercowo- -naczyniowej i jej komplikacjom. OSA może być scho-rzeniem niedodiagnozowanym w praktyce klinicznej.Wykład przedstawia badania naszego ośrodka doty-czące występowania OSA u mężczyzn z zaburzeniami erekcji, analizuje patofizjologię, schorzenia towarzyszące i czynniki ryzyka tych chorób. Według naszego doświad-czenia mężczyźni zgłaszający się do poradni androlo-gicznej z zaburzeniami erekcji mają zwiększone ryzyko niezdiagnozowanych zespołów bezdechów sennych i bez-senności. To może mieć poważne konsekwencje zdrowotne i może być związane z zagrożeniami podczas podróży i w pracy. Skrining tej populacji pod kątem zaburzeń snu jest uzasadniony i powinien być składową pakietu diagnostycznego mężczyzn z zaburzeniami erekcji.

Piotr Paweł Świniarski
ZABURZENIA EREKCJI – CO, ROBIĆ GDY VIAGRA NIE DZIAŁAKlinika Urologii Ogólnej i Onkologicznej, Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
e -mail: piotr.swiniarski@hotmail.com
Zaburzenia erekcji stanowią problem 15% mężczyzn, ale prawie każdy mężczyzna jest na nie narażony i może ich doświadczyć czasowo lub sytuacyjnie. Trudności w osią-ganiu wzwodu są pozytywnie skorelowane z wiekiem chorego: im starszy mężczyzna, tym większe ryzyko wystąpienia zaburzeń erekcji. Rewolucja w leczeniu chorych dokonała się wraz z wprowadzeniem na rynek małej niebieskiej tabletki. Viagra jest znana na całym świecie i każdy kolejny lek, mimo nowej nazwy i sub-stancji czynnej, często jest określany przez pacjentów „ kole jn ą V i a g r ą”.Ale co zrobić, gdy cudowny lek nie działa? W pierwszej kolejności należy sprawdzić, czy pacjent przyjmuje wła-ściwą dawkę leku, odpowiednio wcześniej, czy dochodzi w ogóle do sytuacji intymnej z partnerką oraz ile razy były podjęte próby współżycia. Warto także zebrać wywiad w kierunku wykluczenia psychogennego tła zaburzeń erekcji, a czynnik psychiczny pojawia się czasem jako przyczyna, prawie zawsze jako następstwo porażek w życiu seksualnym. Jeśli mimo wypełniania wszyst-kich zaleceń lekarskich pacjent nadal nie odpowiada na leczenie daną substancją czynną, to warto upewnić się, czy nie odpowiada także na pozostałe leki z grupy inhibitorów fosfodiesterazy typu 5 (iPDE5, ang. phospho-diesterase type 5 inhibitor). Brak odpowiedzi na maksy-malne dawki sildenafilu, tadalafilu, wardenafilu i awa-nafilu, potwierdzony w co najmniej kilku -kilkunastu próbach z każdym lekiem, uprawnia nas do zastosowania bardziej agresywnego leczenia. Lekiem stosowanym miej-scowo, tzn. docewkowo, na prącie lub w bezpośrednich wstrzyknięciach dojamistych, jest prostaglandyna E1 (PGE1, ang. prostaglandin E1), czyli alprostadil. Jako lek wazoaktywny powoduje relaksację mięśni gładkich naczyń, a przez to zwiększenie ich światła i większy napływ krwi do prącia. Rehabilitacja prącia przy pomocy fali uderzeniowej o niskiej intensywności (LiSWT, ang. low -intensity shoc-kwave therapy) daje obiecujące efekty, chociaż wciąż zbie-ramy doświadczenie, by wyciągnąć końcowe wnioski o jej skuteczności. Pompa próżniowa daje bardzo dobre efekty u części chorych, pod warunkiem zastosowania szero-kiego spektrum pierścieni, by dopasować odpowiednio siłę ucisku. W skrajnych zaburzeniach erekcji, gdy pacjent nie odpowiada na powyższe leczenie lub nie wyraża na nie zgody, stosuje się protezy ciał jamistych: półsz-tywne lub hydrauliczne (2 - i 3 -częściowe). Wszczepienie implantów daje pacjentowi pewność erekcji, jej sztyw-ności i czasu trwania. Mimo że wzwód jest sztuczny, to wrażenia czuciowe, przyjemność i orgazm pozostaje bez zmian, a jeśli pacjent nie miał przerwanych dróg nasiennych (np. prostatektomia radykalna), to zacho-wuje także zdolność do ejakulacji.
Sylwia Szpak-Ulczok
HIPERPROLAKTYNEMIA U MĘŻCZYZN – DIAGNOSTYKA I LECZENIE
Centrum Onkologii – Instytut im. M. Skłodowskiej -Curie, Oddział
w Gliwicach
e -mail: sylwia.ulczok@gmail.com
Hiperprolaktynemią u mężczyzn określa stężenie prolaktyny w surowicy >15 μg/L. Przyczyną łagodnej hiperprolaktynemii jest stres fizjologiczny i wysiłek fizyczny. Hiperprolaktynemia polekowa jest zwykle związana ze stężeniem prolaktyny 25–100 μg/L, ale metoklopramid, risperidon i fenotiazyny mogą podwyż-szyć poziom prolaktyny >200 μg/L. Guz prolaktynowy (prolactinoma) jest częstą przyczyną hiperprolaktynemii. Klinicznymi objawami guza prolaktynowego są ucisk na skrzyżowanie wzrokowe i ograniczenie pola widzenia. Pacjenci mogą również wykazywać zmniejszone libido (Dabbous i Atkin: Arab J Urol. 2017, 16, 44–52).Hiperprolaktynemia jest przyczyną niepłodności u 11% mężczyzn z oligospermią. Nadmiar prolaktyny hamuje pulsacyjne wydzielanie hormonu uwalniają-cego gonadotropiny, co powoduje obniżenie aktywności hormonu folikulotropowego i hormonu luteinizującego, a w konsekwencji testosteronu. Hiperprolaktynemia jest przyczyną zatrzymania spermatogenezy, upośledzonej ruchliwości i jakości plemników. Prowadzi to do wtórnego hipogonadyzmu i niepłodności. Hiperprolaktynemia wpływa również bezpośrednio na spermatogenezę i steroidogenezę poprzez receptory prolaktyny obecne w komórkach Sertoliego i Leydiga w jądrach, co prowadzi do hipogonadyzmu pierwotnego i bezpłodności.Hiperprolaktynemia jest odwracalną przyczyną niepłodności u mężczyzn i dobrze się leczy agonistami dopaminy (bromokryptyna i kabergolina). Rutynową ocenę stężenia prolaktyny należy przeprowadzać u męż-czyzn z obniżonym libido, zaburzeniami wzwodu, hipogo-nadyzmem, oligospermią lub azoospermią, zaburzeniami ruchliwości plemników i obniżoną jakością nasienia.

Joanna Tkaczuk -Włach1, Małgorzata Sobstyl1,
Anna Pilewska -Kozak1, AnnaSobstyl3, Lechosław Putowski1,
Marta Kankofer4, GrzegorzJakiel2
ANALIZA AKTYWNOŚCI PEROKSYDAZY GLUTATIONOWEJ I SUBSTANCJI TBA REAKTYWNYCH W PLAZMIE NASIENIA
W WARUNKACH NORMOZOOSPERMII I PATOLOGII NASIENIA1Katedra i Klinika Ginekologii i Endokrynologii Ginekologicznej,
Uniwersytet Medyczny w Lublinie, 2I Klinika Położnictwa i Ginekologii, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Warszawa, 3Koło Naukowe Studentów I Katedry i Kliniki Ginekologii Onkologicznej i Ginekologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie I Katedra I Klinika Ginekologii Onkologicznej i Ginekologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, 4Wydział Medycyny Weterynaryjnej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
e -mail: joannatwlach@gmail.com

Stres oksydacyjny jest jednym z głównych czynników upośledzających budowę morfologiczną i funkcję ludzkich plemników, m.in. ich zdolność do ruchu, czy proces fuzji z komórką jajową. Występuje, gdy produkcja reaktyw-nych form tlenu (RTF, ang. reactive oxygen species) osiąga punkt krytyczny. Zaburzenie balansu RFT i antyoksy-dantów uniemożliwia właściwą obronę organizmu przy użyciu mechanizmów antyoksydacyjnych zlokalizowa-nych w plemnikach i plazmie nasienia.W pracy badano aktywność enzymu antyoksyda-cyjnego peroksydazy glutationowej GSH -Px (ang. glu-tathione peroxidase) oraz reaktywna cząsteczka kwasu tiobarbiturowego (TBARS, ang. thiobarbituric acid reac-tive substance) reaktywnej w plazmie nasienia w warun-kach normozoospermii i patologii nasienia. Badaniami objęto 69 mężczyzn leczących się z powodu niepłodności męskiej od ponad 1 roku przy braku stwierdzenia czyn-nika żeńskiego. Badanych podzielono na dwie grupy: WHO(+) z normozoospermią, w której znalazło się 26 mężczyzn, oraz WHO( -) z nieprawidłowymi parame-trami seminologicznymi, do której zakwalifikowano 43 mężczyzn.Porównując grupy WHO(+) i WHO(−), stwierdzono istotnie statystycznie wyższą aktywność peroksydazy glutationowej w plazmie nasienia u mężczyzn z niepra-widłowymi parametrami nasienia. W badaniach stwier-dzono również wyższe wartości poziomu TBARS, które mimo to nie były istotne statystycznie. Stwierdzono istotną statystycznie dodatnią korelację między aktyw-nością peroksydazy glutationowej w plazmie (GSH -Px- -Plz) a poziomem TBAS w plazmie (TBARS -Plz) w grupie WHO(+) oraz brak dodatniej korelacji w rupie WHO(−). Powyższe dane sugerują związek między zaburzeniem równowagi oksydoredukcyjnej a niektórymi przypad-kami niepłodności męskiej.

ArturWdowiak
BADANIA NASIENIA W PRAKTYCE TERAPII NIEPŁODNOŚCI MAŁŻEŃSKIEJ
Pracownia Technik Diagnostycznych , Uniwersytet Medyczny w LublinieArturWdowiakBADANIA NASIENIA W PRAKTYCE TERAPII NIEPŁODNOŚCI MAŁŻEŃSKIEJPracownia Technik Diagnostycznych , Uniwersytet Medyczny w Lublinie
e -mail: wdowiakartur@gmail.com
Badanie nasienia wg kryteriów WHO 2010 jest pierw-szym krokiem do oceny męskiej płodności. Analiza nasienia stanowi nieodłączną część minimum diagno-stycznego w terapii niepłodności. Ocena parametrów nasienia służy do wyboru metody leczenia niepłod-ności. Standardowe badanie nasienia nie jest jednak w stanie ocenić w pełni zdolności plemnika do zapłod-nienia. Rozwój nowych technik diagnostycznych stwo-rzył obecnie szansę badania również innych właściwości nasienia. Poza analizą nasienia wg WHO 2010 można badać: stres oksydacyjny, fragmentację DNA oraz zdol-ność wiązania z kwasem hialuronowym.Dotychczasowe doniesienia naukowe na temat innych badań nasienia i ich związku z szansą uzyskania ciąży dotyczą przede wszystkim procedury zapłodnienia poza-ustrojowego, co sprawia, że trudno je jednoznacznie inter-pretować w przypadku starań naturalnych. Prezentowane wyniki badań nie są też spójne.Spermiogram oraz inne badania nasienia dają pod-stawę do prowadzenia procesu terapeutycznego u pary z problemami prokreacyjnymi. Wybór terapii niepłod-ności powinien uwzględniać jednak nie tylko kwestię czynnika męskiego, ale także potencjał reprodukcyjny kobiety.
Andrzej Paweł Wieczorek
ANDROLOGIA WYZWANIEM DLA TECHNIK OBRAZOWANIA I RADIOLOGÓW
Zakład Radiologii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
e -mail:rtg@dsk.lublin.pl
Niepłodność staje się dziś problemem społecznym i demograficznym dla współczesnych społeczeństw. Z tego też względu problematyce tej towarzyszy coraz większe zainteresowanie klinicystów, a także przedstawi-cieli szeroko pojętej diagnostyki laboratoryjnej, endokry-nologicznej i obrazowej. Złożoność zagadnienia niepłod-ności męskiej wymaga oceny struktury narządów takich jak moszna, gruczoł krokowy, pęcherzyki nasienne, nasieniowody w oparciu o techniki ultrasonografii w skali szarości, z użyciem badań Dopplerowskich, ale także z użyciem opcji elastograficznych i kontrastowych. Coraz większa dostępność do rezonansu magnetycz-nego pozwala dziś wykorzystywać tę technikę nie tylko do badania centralnego układu nerwowego u pacjentów z nieprawidłowościami endokrynologicznymi w zakresie wydzielania hormonów gonadotropowych, np. oceny przysadki, ale także do badań zawartości worka mosz-nowego czy też oceny gruczołu krokowego. Wspomniane techniki pozwalają wnieść bardzo wiele cennych infor-macji dotyczących szeroko pojętych złożonych zagadnień andrologicznych. Zastosowanie wspomnianych metod wymaga od klinicysty znajomości ich wydolności, tak aby dostarczyły one informacji morfologicznych i kore-lacji z nieprawidłowościami nasienia czy tez z danymi klinicznymi wynikającymi z wywiadu czy badania klinicznego.

Henryk Wiktor1, Gustaw Chołubek2, Krzysztof Wiktor2,
Grzegorz Bakalczuk1, Piotr Błażukiewicz1, Artur Wdowiak2
ŁOŻYSKO WRASTAJĄCE – NARASTAJĄCY
PROBLEM WE WSPÓŁCZESNYM
POŁOŻNICTWIE
1Zakład Położnictwa, Ginekologii i Pielęgniarstwa Położniczo
Ginekologicznego Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, 2
Pracownia Technik Diagnostycznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
e -mail: wiktorhenryk@wp.pl
Łożysko wrastające należy nadal do stanów niosących wysokie ryzyko masywnego krwotoku okołoporodowego oraz wysokie ryzyko zachorowalności i śmiertelności zarówno matki, jak i dziecka. W ostatnich latach zaob-serwowano zwiększenie częstości występowania łożyska wrastającego do około 1/500 porodów oraz zwiększenie częstości okołoporodowego wycięcia macicy z powodu łożyska wrastającego do około 78% i zmniejszenie czę-stości okołoporodowego wycięcia macicy z powodu atonii macicy do około 12% (Xiao -Yu Pan i wsp.: Chinese Medical Journal. 2015, 128, 2189–2193). Główne czyn-niki ryzyka łożyska wrastającego to: przebyte uprzednio cięcie cesarskie, łożysko przodujące, wiek matki powyżej 35 lat i operacje związane z naruszeniem ciągłości macicy.Postępowanie w przypadkach łożyska wrastającego nadal należy do największych wyzwań we współcze-snym położnictwie. Kluczową rolę w postępowaniu medycznym odgrywa prenatalne ustalenie rozpoznania i wcześniejsze zaplanowanie postępowania medycznego w interdyscyplinarnym zespole. W ustaleniu rozpoznania największą przydatność osiągnęły: ultrasonografia (naj-większą wartość predykcyjną posiada 3D power Doppler) i rezonans magnetyczny.Obecnie nadal dyskutowane są trzy sposoby postę-powania: wycięcie naruszonych tkanek macicy wraz z łożyskiem i odtworzenie anatomii macicy, wycięcie macicy wraz z łożyskiem, pozostawienie łożyska in situ. Istotnie ograniczone powikłań postępowania operacyj-nego osiągnięto w następstwie przedoperacyjnego wpro-wadzania cewników z balonem do tętnic i sondowania moczowodów.

Jan Karol Wolski
ZABEZPIECZENIE PŁODNOŚCI U MĘŻCZYZN
PRZED WDROŻENIEM TERAPII
ONKOLOGICZNYCH
Przychodnia Novum, Warszawa; Klinika Nowotworów Układu Moczowego, Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej- - Curie, Warszawa
e-mail: jkwolski@op.pl
Od dawna znany jest negatywny wpływ nowotworów na płodność osobniczą. Sam proces chorobowy może uszkodzić przejściowo lub trwale gonadę, drogi nasienne, prącie, ośrodkowy układ nerwowy (przysadkę). Terapia zabiegowa – orchidektomia – pozbawia komórek gene-ratywnych; chirurgia prącia – wiąże się z zaburzeniem sprawnej depozycji plemników w pochwie lub impo-tencja, chirurgia szyi pęcherza – powoduje wytrysk wsteczny. Chemioterapia i radioterapia powodują znisz-czenie komórek generatywnych, często nieodwracalne. Mimo że sam problem utraty płodności wiąże się przede wszystkim z nowotworami jąder, które stanowią zale-dwie 1% wszystkich nowotworów złośliwych, to z uwagi na fakt, że to najczęstsze nowotwory złośliwe w grupie 15–35 -latków, są sztandarowym przykładem wpływu choroby i terapii onkologicznej na płodność. Jednak każda choroba onkologiczna ma negatywny wpływ na płodność. Możliwości udanej kriokonserwacji męskich komórek generatywnych oraz użycia ich do rozrodu wspo-maganego medycznie znane są od 1949 roku. Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Urologicznego stwierdzają konieczność informowania każdego pacjenta onkolo-gicznego w okresie prokreacyjnym o możliwościach pro-tekcji płodności. Dyrektywa 2004/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31 marca 2004 w sprawie usta-lenia norm jakości i bezpiecznego oddawania, pobie-rania, testowania, przetwarzania, konserwowania, przechowywania i dystrybucji tkanek i komórek ludz-kich precyzyjnie określa warunki zabezpieczenia płod-ności u chorych onkologicznych. Procedura powinna być wszczęta przed rozpoczęciem terapii przeciwnowo-tworowej. Krioprotekcja dotyczy nasienia, fragmentów gonady pozyskanych w czasie biopsji lub całego jądra. Przechowywanie w temperaturze ciekłego azotu nie uszkadza komórek generatywnych. Sama idea zabezpie-czenia płodności u mężczyzn przed wdrożeniem terapii onkologicznych daje szansę po wyleczeniu na ojcostwo u takich chorych i na powrót do normalności.

SYMPOSIUM OF SCIENTIFIC TRAINING OF THE POLISH SOCIETY OF ANDROLOGY – 20th DAY OF ANDROLOGY AND 6th SCIENTIFIC AND TRAINING CONFERENCE ON INNOVATIVE TECHNOLOGIES IN MEDICINE – DAYS OF THREE CULTURES

Lublin, 26 –27.10. 2018; www.pta2018.pl

DOI: 10.26404/PAO_2353-8791.2018.05



Report

On October 26–27, 2018, in the Center for the Meeting of Cultures in Lublin, the jubilee Conference – 20th Andrological Day organized jointly by the Polish Andrological Society (PTA) and the International Scientific Society for the Support and Development of Medical Technology (ISSSDMT). The practical side of organizing this event was taken by the Cumulus Agency in cooperation with the Organizing Committee of the Symposium headed by MD PhD Szymon Bakalczuk and MD PhD Artur Wdowiak and the Scientific Committee chaired by prof. Jolanta Słowikowska-Hilczer.The meeting was preceded on October 25 by a test exam in clinical andrology, organized for the second time by the PTA. 19 medical doctors participated in it, of which 17 obtained a positive result and received the PTA Certificate in clinical andrology.The scientific part of the Conference began with a greeting given by the PTA President prof. Jolanta Słowikowska-Hilczer, President of the ISSSDMT MD PhD Artur Wdowiak and the Chairman of the Organizational Committee of MD PhD Szymon Bakalczuk.Society Award named by Prof. Michał Bokiniec for The Young Polish Scientist in Andrology for 2017 received PhD Aleksandra Rył from Pomeranian Medical University in Szczecin. The laureate presented the awarded work in a short presentation.The first lecture was given by prof. Zbigniew Izdebski from the Department of Biomedical Fundamentals of Development and Sexology, University of Warsaw and the Department of Humanization of Medicine and Sexology, University of Zielona Gora on sexual health of men in Poland.In the academics sessions lectures were conducted by foreign guests: prof. Gerhard Van der Horst and prof. Stefan Du Plessis from Republic of South Africa, prof. Birute Żilajtiene from Lithuania, PhD Hiva Alipour and PhD Fereshteh Dardmeh from Denmark and Dr. Thomas Tang from Ireland. In addition, lectures were given by many outstanding experts in the field from Poland. The subject concerned issues related to male fertility, the influ-ence of endocrine disorders on the activity of the male reproductive system, the possibilities of urological treat-ments in erectile dysfunction and many others. Discussed were also diagnostic methods and therapeutic options in infertility. The representatives of basic sciences presented the results of the latest research related to the physi-ology and pathology of the male reproductive system. The session of short scientific presentations was also very popular. In the ISSSDMT session issues related to preg-nancy problems after in vitro fertilization were discussed.The meeting ended with thanks to the lecturers, par-ticipants, organizers and sponsors of the Conference and the invitation of the PTA President for the Polish Andrological Society Conference in 2019, which will take place in Łódź.

Abstracts of lectures

Hiva Alipour1, Fereshteh Dardmeh1, Ole B. Christiansen2, N. Jørgensen3, C. Hnida2, Hans Ingolf Nielsen1, G. Van Der Horst4
IMPROVED CONVENTIONAL AND
FUNCTIONAL SEMINAL PARAMETERS
AFTER SHORT VERSUS LONG EJACULATION
ABSTINENCE
Aalborg University, Department of health science and technology, Aalborg, Denmark, 2Aalborg University Hospital, Department of Obstetrics and Gynecology, Fertility unit, Aalborg, Denmark, 3Rigshospitalet, University Department of Growth and Reproduction and International Center for Research and Research Training in Endocrine Disruption of Male Reproduction and Child Health, Copenhagen, Denmark, 4University of the Western Cape, Department of Medical Biosciences, Capetown, South Africae-mail: Hiva@hst.aau.dk

The ejaculatory abstinence (EA) period can greatly affect sperm quality. However, the optimal EA period before delivering samples for semen analysis or infertility treat-ment is still a topic of debate. Previous studies on the influence of different abstinence times on sperm quality in populations with sub-optimal sperm quality have pro-vided controversial results. Therefore, this study assessed the effects of short (two hours) versus long (4–7 days) ejaculatory abstinence periods on sperm quality param-eters including sperm concentration and counts, motility and detailed kinematic parameters, morphology and DNA fragmentation in normozoospermic men. Metabolomic profiles of the seminal plasma were also inrstigated to provide a possible insight into the mechanisms under-lying the observed differences. The results demonstrated lower volume, sperm concentration and sperm number in total ejaculate, but significantly increased percent-ages of progressive and rapid-velocity sperm, with a lower percentage of DNA fragmented sperm in samples obtained after two hours versus 4–7 days of abstinence. Metabolomic profiling of the samples using nuclear mag-netic resonance spectroscopy demonstrated higher abso-lute amounts of pyruvate and taurine per spermatozoa in ejaculates collected after the shorter abstinence time, which may be considered as an underlying mechanism behind the better motility observed in the second ejacu-lates. Despite the lower volume, concentration and total sperm number in ejaculates collected after short absti-nence, the higher percentages of spermatozoa with better motility and lower DNA damage can, in theory, increase the possibility of selecting higher quality sperm for proce-dures not requiring many sperm (IVF – in vitro fertiliza-tion, ICSI – intracytoplasmic sperm injection). Procedures such as intrauterine inseminations which require a higher number of motile spermatozoa may also possibly benefit from using the second ejaculate, or pooling of two consec-utive ejaculates to improve fertilization rates. The lower levels of DNA fragmentation in the second sample could also result in reduced risk of miscarriage after IVF/ICSI.

Leszek Bergier
REFERENCE VALUES FOR SERUM TOTAL
TESTOSTERONE
Diagnostyka sp z o.o., Kraków
e-mail: leszek.bergier@gmail.com
Total testosterone reference values depend strongly on the measurement method. The variety of methods used results in multiple reference ranges, commonly known as “normal values”.Methods used for TT assessment: 1) reference method – mass spectrometry, proceeded by extraction, gas or liquid chromatography, 2) direct immunochemical methods – used in most laboratories due to their sim-plicity and short TAT.The quality of TT assessment is based on analytical parameters of the method used: specificity, sensitivity and precision. MS is more precise than direct methods, as defined by lower coefficient of variation (CV): 6% vs 15–20%, respectively. Immunochemical methods tend to show high CV especially for samples with low or high TT concentrations and may be subjected to interference of heterophilic antibodies. The choice of the method should be based on the profile of patients tended by the pro-vider and multiple factors on the side of the laboratory: technology available, experience of the personnel and economical determinants.No matter that each laboratory is encouraged to establish its own reference ranges, in practice it is not possible and hence lab reports display “normal values” provided by test reagents producer. TT concentrations are expressed in the following units: ng/mL, ng/dL and nmol/L. The most commonly seen reference values range is between 240 ng/dL and 1100 ng/dL.

Marta Budzinska1, Monika Fraczek1,
Marzena Kamieniczna1, Lukasz Wojnar2,
Laura Grzeskowiak3, Kamil Gill4, Malgorzata Piasecka4,
Michal Kups5,6, Anna Havrylyuk7, Jozef Nakonechnyy8,
Andrij Nakonechnyy9, Valentina Chopyak7
Maciej Kurpisz1
CORRELATION OF SELECTED MARKERS OF
SPERM APOPTOSIS AND OXIDATIVE STRESS
PARAMETERS WITH SEMEN QUALITY IN MEN
EXPOSED TO GENITAL HEAT STRESS
1Institute of Human Genetics, Polish Academy of Sciences, Poznan,

2Clinic of Urology and Oncological Urology, Poznan University of
Medical Sciences, Poznan, 3Certus Private Hospital, Poznan, Poland,
4Department of Histology and Developmental Biology, Pomeranian
Medical University, Szczecin, 5Department and Clinic Urology and
Urological Oncology, Pomeranian Medical University, Szczecin,
6VitroLive Fertility Clinic, Szczecin, Poland, 7Danylo Halytskyy Lviv
National Medical University, Department of Clinical Immunology
and Allergology, Lviv, Ukraine, 8Danylo Halytskyy Lviv National
Medical University, Department of Urology, Lviv, Ukraine, 9Danylo
Halytskyy Lviv National Medical University, Department of Pediatric
Surgery, Lviv, Ukraine
e-mail: monika.fraczek@igcz.poznan.pl


In order to verify the molecular pathomechanism by which scrotal hyperthermia can compromise the fertilizing potential of human germ cells, some selected markers of sperm apoptosis and necrosis (mitochondrial trans-membrane potential, membrane integrity, phosphatidyl-serine translocation, lipid membrane asymmetry, DNA fragmentation) and oxidative stress parameters (total antioxidant capacity, activity of superoxide dismutase and catalase, malondialdehyde concentration, production of sperm mitochondrial superoxide anion) in semen of men exposed to thermogenic factors were determined. The research was conducted in a group of 84 men at repro-ductive age. The studied male cohort was classified into one of the four following study groups: 1) professional drivers (n = 23), 2) infertile men with cryptorchidism in childhood (n = 15), 3) infertile men with varicocele (n = 34), and 4) fertile individuals as control group (n = 12). A strong deterioration in routine sperm parameters was found in men exposed to both clinical and environmental thermogenic factors; and this effect was the strongest in the group with cryptorchidism. A significant increase in the population of necrotic sperm was observed in all the studied groups compared to the fertile control group. Analysis of subcellular sperm parameters has revealed an increase in the expression of all the classic markers of early and late apoptosis in the group of infertile men with cryptorchidism. In addition, in this group positive correlations of the percentage of sperm with sperm mem-brane asymmetry with progressive motility and viability were observed. In the group of occupational drivers, the activity of superoxide dismutase was positively corre-lated with progressive motility. As for the group of infer-tile men with varicocele, negative correlations of sperm with DNA fragmentation and progressive motility as well as total antioxidant capacity were observed. Both clinical and environmental genital heat stress leads to the strong deterioration of semen quality. The obtained results indicated the possibility of harmful influence of the thermogenic factor on the subcellular structures of male gametes as a result of the joint action of oxidative stress and apoptosis, and the pattern of these changes may be characteristic for particular pathological groups.

The study was financed by National Science Centre, Poland (Grant No 2015/19/B/NZ5/02241).

Fereshteh Dardmeh1, Hiva Alipour1,
Hans Ingolf Nielsen1, Sten Rasmussen2,3,
Erik Brandsborg4, Lasse Sommer Mikkelsen4,
Parisa Gazerani1

CHRONIC PAIN, OBESITY AND MALE FERTILITY POTENTIAL – THE DISREGARDED TRIANGLE
Biomedicine Group, Department of Health Science and Technology,
Aalborg University, Denmark, 2Department of clinical medicine, The
faculty of Medicine, Aalborg University Hospital, Aalborg, Denmark,
3Department of Orthopedic Surgery, Aalborg University Hospital,
Aalborg, Denmark, 4Bifodan A/S, Hundested, Denmark
e-mail: feda@hst.aau.dk


Obesity is known to increase the risk of developing musculoskeletal pain and negatively affecting the male hormonal balance and fertility potential. However, very limited is known about the coexisting condition of obesity, pain, and infertility, and further investiga-tions are crucial to offer better patient treatment strat-egies. This study aimed at finding the possible effects of separate and co-existing conditions of obesity and chronic pain on male fertility potential, while assessing the ability of the Lactobacillus rhamnosus PB01 probiotic supplementation as a novel strategy to reverse the nega-tive effects of the mentioned complications. This project comprised of human (observational) and animal (inter-ventional) phases. In the human phase, sperm concen-tration, motility and kinematic parameters, DNA frag-mentation and morphology were assessed by computer aided semen analysis (CASA) and correlated to pressure pain thresholds (PPT) measured by a handheld algometer in pre-defined points in chronic pain patients and pain-free healthy matched controls. The animal phase was performed on normal weight and diet-induced obesity (DIO) male mice models, randomly divided into two equal sub-groups receiving a single daily dose (1x109CFU) of L. rhamnosus (test group) or physiological saline (control group) and the same diet for 4 weeks. Sensitivity to mechanical stimulation was assessed by an electronic Von Frey device every two weeks. Serum total antioxi-dant capacity (TAC), reproductive hormone levels, and lipid profiles were assessed by enzyme linked immu-nosorbent assay (ELISA). Results of the human phase demonstrated that PPT values were generally lower in the overweight chronic pain patient group compared to the respective control groups, however insignificant. Slim men with chronic musculoskeletal pain demon-strated a significantly lower percentage of progressively motile sperm and insignificantly lower concentration, lower normal morphology, and higher DNA fragmen-tation levels. The overweight chronic pain group had a tendency towards a lower concentration and percentage of progressively motile sperm and significantly lower kinematic parameters (VCL – curvilinear velocity, STR – straightness and WOB – wobble) compared to the over-weight control groups. In the animal phase, the DIO group demonstrated a clear reduction in several kin-ematic parameters (VCL, VSL – straight-line velocity, average VAP – path velocity, STR and LIN – linearity) including the percentage of progressive motile sperm, which were reversed proportionally in the DIO probiotics supplemented group. Collectively, the results demon-strated the negative effect of chronic pain and obesity on the male fertility potential. Additionally, the oral supplementation of L. rhamnosus can be suggested as a potential innovative approach for the management of weight and nociception, while also positively affecting the male fertility potential, especially in cases of obesity.

Stefan S du PlessisTO ABSTAIN OR NOT TO ABSTAIN, THAT IS THE
QUESTIONDivision of medical Physiology, Stellenbosch University, Tygerberg,
Republic of South Africa
e-mail: ssdp@sun.ac.za

Stefan S du PlessisTO ABSTAIN OR NOT TO ABSTAIN, THAT IS THE QUESTION
Division of medical Physiology, Stellenbosch University, Tygerberg, Republic of South Africa
e-mail: ssdp@sun.ac.za

Disparities in ejaculatory abstinence durations as sug-gested by various regulatory bodies (e.g. ESHRE, NAFA, WHO) have resulted in a growing concern as to what the most suitable period of ejaculatory abstinence for col-lecting of an optimal semen sample ought to be (Ayad et al.: Int J Fertil Steril. 2018, 11, 238–246). Several studies have been undertaken to examine the relation-ship between the length of sexual abstinence and semen characteristics. Not all studies, however, have come to the same conclusions. The aim of this presentation is twofold: 1) provide a brief overview of the existing literature per-taining to the influence of ejaculatory abstinence on semen quality and 2) highlight findings from personal research projects related to short ejaculatory abstinence periods.The weighted evidence from the literature suggests that the decline in semen volume and sperm concentra-tion with shorter abstinence periods is accompanied by a substantial improvement in sperm quality (Ayad et al.: Int J Fertil Steril. 2018; 11, 238-246).From the results of a number of our prospective studies it is evident that abstinence periods as short as a single day led to improved sperm viability and decreased DNA fragmentation, which was accompanied by a reduc-tion in reactive oxygen species (Agarwal et al.: Urology. 2016, 94, 102–110; Mayorga-Torres et al.: Reprod Biol Endocrinol. 2015, 13, 47).Comparing the effect of only 4 hours of ejaculatory abstinence to a period of 4 days furthermore showed a significant increase in total and progressive motility, as well as kinematic parameters (Ayad et al.: Middle East Fertil Soc J. 2018, 23, 37–43). These findings will be further explained at the hand of the differences observed in accessory sex gland secretions and changes in seminal plasma protein profiles.In conclusion, considering all data, shortening of the abstinence period may be beneficial to sperm quality and it is therefore recommend that the current guide-lines regarding the prescribed abstinence period should be revisited.

Michal Ďuračka, Dušan Straka, Kristína Krajňáková, Eva Tvrdá
RELATIONSHIPS AMONGST REACTIVE OXYGEN SPECIES, RESTRICTION ENZYMES AND DNA FRAGMENTATION IN SPERM
Department of Animal Physiology, Faculty of Biotechnology and Food Sciences, Slovak University of Agriculture in Nitra, Slovakia
e-mail: michaelduracka@gmail.com

Reactive oxygen species (ROS) are considered to be the main reason for DNA fragmentation in sperm. Recent research confirms the presence of restriction enzymes in seminal plasma. Therefore, the aim of our correlation study was to determine DNA fragmentation in human sperm in relation to ROS concentration and activity of restriction enzymes (DNase I, topoisomerase IIB). Analyses were carried out at initial time (control group), after 2 and 24 hours of incubation at 37°C. Ten semen samples were collected from healthy donors. Sperm DNA fragmentation was assessed using the Halosperm® kit (HalotechDNA, Spain). The activity of enzymes was measured by commercial ELISA kit (Thermo Fisher Scientific Inc.). The obtained results were statistically evaluated by one-way ANOVA with Dunnett’s test and Pearson correlation in GraphPad Prism. After 2 hours, the ROS quantity increased significantly (p < 0.05) and with an even higher significance level (p < 0.001) following 24 hours. Similarly, sperm DNA fragmenta-tion increased after 2 hours significantly (p < 0.05) and after 24 hours with a significance level of p < 0.001. The activity of both enzymes was nearly stable throughout the experiment. The correlation analysis showed a weak correlation (r = 0.317) between DNA fragmenta-tion and ROS quantity after 2 hours. Surprisingly, the correlation between DNA fragmentation and enzymes was moderate (rDNase I = 0.691; rTopoisomerase IIB = 0.668). Inversely, the results observed after 24 hours between DNA fragmentation and ROS showed a strong correla-tion (r = 0.715). On the other hand, after 24 hours, the correlation between DNA fragmentation and enzymes was weak (rDNase I= 0.345*; rTopoisomerase IIB = 0.342). Overall, the present study showed that both ROS and restriction enzymes, are responsible for sperm DNA fragmentation. In the first 2 hours, the restriction enzymes revealed to have the prevalent effect on DNA fragmentation. After 24 hours, oxidative stress prevailed in relation to DNA fragmentation. Our study suggests to remove and replace seminal plasma during cryopreservation process due to the harmful effect of restriction enzymes on sperm DNA integrity. This research was supported by the APVV-15-0544 and KEGA 009SPU-4/2018 grants as well as by the CeR A Team of Excellence.

Anna Hejmej, Alicja Kamińska, Laura Pardyak,
Małgorzata Kotula-Balak, Barbara Bilińska
THE ROLE OF NOTCH SIGNALING PATHWAY IN MALE GONAD
Department of Endocrinology, Institute of Zoology and Biomedical Research,
Jagiellonian University in Kraków
e-mail: anna.hejmej@uj.edu.pl

In the mammalian testis hormonal signaling and local cell-cell communication interact with each other, forming a complex network whose proper functioning is crucial for testicular tissue homeostasis and spermatogenesis. Local cell–cell interactions include direct contact-dependent pathway, called Notch signaling pathway. Activation of this pathway is induced by binding of membrane Notch receptors with membrane ligands (Jagged, JAG and Delta-like, DLL) present on neighboring cells. It was shown that experimental disturbances of Notch sign-aling adversely affected spermatogenesis (Murta et al.: PLoS One 2014, 9: e113365; Garcia et al.: Development. 2014, 141, 4468–4478). In addition, altered activity of Notch signaling was associated with male fertility dis-orders in both animals and humans (Hayashi et al.: J Androl. 2001, 22, 999–1011; Sahin et al.: Fertil Steril. 2005, 83, 86–94).During fetal development Notch pathway regulates proliferation and differentiation of Leydig cells and spermatogonial stem cells (Barsoum and Yao: J Androl. 2010, 3, 11–15; Garcia and Hofmann: Cell Cycle. 2013, 12, 2538–2545). In adult testis the role of this pathway is still not fully characterized. Recently, it was demon-strated that the production of glial-derived neurotrophic factor (GDNF), crucial for spermatogonial stem cells pro-liferation and self-renewal, is controlled by Notch sign-aling pathway in Sertoli cells (Garcia et al.: Stem Cells Dev. 2017, 26, 585–598).The results of our recent study indicate that Notch pathway is involved in the control of androgen receptor expression in rodent Sertoli cells. Blockade of Notch pathway activity (using pharmaceutical inhibitor DAPT or silencing of Rbpj gene, that encodes protein neces-sary for Notch pathway activity) led to increased expres-sion of nuclear androgen receptor (AR) and membrane androgen receptor (Zrt- and Irt-like protein 9, ZIP9) in mouse Sertoli cell line TM4. Changes in androgen recep-tors expression were followed by increased expression of androgen-dependent genes encoding blood-testis barrier proteins, claudins (Cldn5 and Cldn11) and increased 3’,5’-cyclic adenosine monophosphate (cAMP) level. To sum up, disturbed Notch signaling in seminiferous epithelium may affect androgen signaling and androgen-regulated functions of Sertoli cells.

Supported by National Science Centre (MINIATUR A 1; 2017/01/X/NZ4/00285) and a grant K/DSC/004649.

Stanisław Horák
THE QUALITY OF SPERMATOZOON AND QUALITY OF PREGNANCYI
Chair and Clinical Division of Gynecology, Obstetrics and Gynecological Oncology of the Silesian Medical University, Bytom
e-mail: horak@poczta.fm

The course and result of pregnancy depends on many factors, most important of which is the quality of gamets. The classic spermiogram abnormalities such as sperm concentration, motility and morphology are usually an obstacle to the very process of joining a sperm with an oocyte. This problem has been resolved, though not fully, for 27 years by technics of intracytoplasmic sperm injec-tion. The further development of an embryo and a fetus depends on the genetic material supplied by sperma-tozoon, similarly as in the case of natural conception.The impact of exo- and endogenous factors on the quality of the genetic material contained in the sperma-tozoon such as the age of male, his health, medication, habits and lifestyle on the course and result of pregnancy is presented. The most significant of them seems to be the age, because in elder males the intensification of DNA fragmentation and higher level of DNA adducts in spermatozoa is stated. Sperm DNA fragmentation is assessed using flow cytometry (TUNEL – terminal deoxynucleotidyl transferase-mediated dUTP nick end labeling i SCSA –sperm chromatin structure assay) as well as light microscopy (comet assay and SCD – sperm chromatin dispersion test). The DNA adducts level in sperm is most often assayed by ³²P-postlabeling method. Having a limited influence on the natural procreation, one should think about the choice of the most suitable spermatozoon in terms of the genetic material involved performing the assisted reproduction procedures. Some tests are performed using the correlation of DNA quality of the sperm with its characteristics which may be exam-ined intravitally. The most important of them are dis-cussed, such as microscopically selected sperm intra-cytoplasmic injection (IMSI), sperm preselected using hyaluronic acid binding and its intracytoplasmic injection (PICSI), using sperm after hypoosmotic swelling (HOS) and magnetic-activated cell sorting (MACS).

Zbigniew IzdebskiSEXUAL HEALTH OF MEN IN POLAND
Department of Biomedical Fundamentals of Development and
Sexology, University of Warsaw, Department of Humanization of
Medicine and Sexology, University of Zielona Gora
e-mail: z.izdebski@ips.uz.zgora.pl

The presentation will be based on the results of the author’s research on “Sexuality of Poles 2017” carried out on a nationwide sample of n = 2,500 at the age of 18+ (men was 1196). The subject of the analysis were men who have begun regular sexual life. For 48% of respond-ents, sex played an important role in their lives, while for men aged 50+ the response rate was 27%.More than a half (55%) of respondents are satisfied with their sexual life, however, over the years, the fre-quency of sexual contact decreases. In comparison with 1997, the percentage was 86%, while in 2017 – 76%. 48% of respondents indicated difficulties during sexual inter-course. For 21% of men, the cause of problems was fatigue and stress. The fear of unwanted pregnancy concerned 13% of respondents. The illness and a malaise was a cause for 9% of men, also 9% of respondents indicated an intoxication of the partner. However, 16% of respond-ents showed fear that will not able to have sex.The average age of the occurrence of difficulties in the sexual life of men was 46 years. In the group of men having problems 10% were looking for help. Most indica-tions related to information searching via Internet (32%). 69% of the surveyed men declared a positive attitude towards drugs to improve sexual performance.Over the years the fear of HIV (human immunode-ficiency virus) infection has decreased clearly in Poland. Currently, this concerns 5% of respondents. At the same time, only 7% have ever made the HIV testing. Regarding the preventive medical examination of the prostate, more than a half (52%) of men aged 50+ do not carry out of this examinations.Furthermore, there will be discussed the issues related to the forms of sexual activity and risky sexual behav-iours of men.

Grzegorz Jakiel
OXIDATIVE STRESS AS THE NEW MARKER IN DIAGNOSIS OF MALE INFERTILITY
First Department of Obstetrics and Gynecology, Centre of Postgraduate Medical Education, Warsaw
e-mail: grzegorz.jakile1@o2.pl

Despite the new WHO semen norms, established in 2010 year and based on Cooper et al. (Int J Androl. 2002, 25, 306–311; Hum Reprod Update. 2010, 16, 231–245) study, classical routine semen analysis has limited pre-dictive value for individual fertility. The publications of Ombelet et al. in the 1990s (Int J Androl. 1997, 20, 367–772; Hum Reprod. 1997, 12, 987–993) demonstrated the difference between the average parameters in the group of fertile and subfertile males, but the ranges in both groups are almost the same. This finding demon-strated in several paper and also in clinical practice is a reason for looking for new parameters which would better predict the fertility of individual. First step in this type of research is an answer to a question what is faulty in routine semen analysis. It is believed that routine semen analysis is poorly corelated with stability of the genome and condition of DNA structure. In con-sequence, some new laboratory tests were introduced to the daily practice. Most important of them is sperm DNA fragmentation test. Sperm DNA fragmentation can be resulted from apoptosis, high level of the caspases and a direct effect of reactive oxygen species. The new data published last couple of years established that almost 80% of human DNA sperm fragmentation is caused by reactive oxygen species (ROS). As it is already known, a small level of ROS is needed for appropriate sperm func-tion but a high level gives the pathological changes and affects sperm function as well as embryo development. The consequence is infertility and early pregnancy loss. The main reason of high ROS production seems to be inflammation and varicocele.

Sławomir Jakima1, Barbara Darewicz2
SEXUAL AND RELATIONAL PROBLEMS OF
UNCONSUMMATED REALATIONSHIPS
1Private medical practice, Warsaw, 2Department of Urology, Medical University of Białystok
s.jakima@wp.pl

Uncosummated marriag/relationship has been rarely described in medical literature. However, the problems regards about 4% of partners, and is observed more often in the Middle East , Subsaharian Africa, Turkey, Pakistan and India (Özdemir i wsp.: J Sex Marital Ther. 2008, 34, 268–279). Despite the will of both partners to have a sexual intercourse it is impossible for them to have vaginal sex. Female reason is mostly vaginismus (80%). Male reasons are: erectile disorders, premature ejaculation or delayed ejaculation. Fear is also a signifi-cant problem.(Zargooshi J. Unconsummated marriage: clarification of aetiology; treatment with intracorporeal injection. BJU Int. 2000, 86, 75–79). Despite the impos-sibility of penetration over the course of years the relation between the partners is satisfactory (measured by coop-eration, understanding, compassion). Few publications can be found about men in unconsummated relation-ships (Gindin et al.: J Sex Marital Ther. 2002, 28, 85–99).

Joanna Jakubik1, Kamil Gill1, Aleksandra Rosiak1, 3,
Michał Kupś1, 3, 4, Rafał Kurzawa2, 3, Łukasz Patorski1, 5,
Monika Frączek6, Maciej Kurpisz6, Małgorzata Piasecka
1SPERM MORPHOLOGY AND SPERM
CHROMATIN STATUS IN INFERTILE MEN
1Department of Histology and Developmental Biology, Pomeranian
Medical University in Szczecin, 2Department of Procreative Health,
Pomeranian Medical University in Szczecin, 3VitroLive Fertility
Clinic in Szczecin, Poland, 4Department of Urology and Oncological
Urology, Regional Specialist Hospital in Szczecin, 5Department of
Gynecology, Endocrinology and Gynecological Oncology, SPSK-1,
Pomeranian Medical University in Szczecin, 6Institute of Human
Genetics in Poznan, Polish Academy of Sciences
email: jakubik_joanna@wp.pl

Because morphological sperm evaluation and assess-ment of their chromatin status seems to be an important predictor of reproductive success (Majzoub et al.: Arab J Urol. 2018, 16, 87–95), current research attempts to reveal the relationship between sperm structure and their chromatin maturity. Sperm morphology was analyzed on the basis of Papanicolau-stained smear (WHO, 2010), while structural abnormalities of male reproductive cells and teratozoospermia index (TZI) were evaluated according to the developed morphogram. The male gametes were processed to define level of DNA fragmentation (SDF%) using sperm chromatin disper-sion test (HaloSperm test).Infertile men (n = 481) showed significantly lower morphology and more defects of sperm heads, midpieces, tails and more cells with residual cytoplasm, as well as a higher value TZI vs. healthy volunteers with normozoo-spermia (n = 403). SDF% was significantly higher in infer-tile men (median: 24% vs. 14%). The lower proportion of men (19.42%) with low SDF level (≤15% sperm cells with SDF) and higher incidence of men (36.36%) with high SDF level (>30%) was found in infertile men vs. healthy volun-teers (respectively: 58.52%, 4.44%). Moreover, infertile men had significantly lower odds ratios (ORs) for having low SDF level (OR: 0.17) and higher ORs for showing high SDF level (OR: 12.29). Lower proportion of men with low SDF level (16.44%) and higher incidence of men with high SDF level (38.81%) was found in men with teratozoospermia vs. healthy volunteers (respectively: 56.96%, 5.70%). Similarly, men with teratozoospermia had a lower ORs for having low SDF level (OR: 0.15), and higher ORs for showing high SDF level (OR: 10.50) com-pared to men with normal sperm morphology. Sperm nuclear DNA damage was significantly negatively cor-related to sperm morphology but positively correlated to TZI, percentage of head, insert and tail defects, with the percentage of sperm with short and bent tail and with the percentage of sperm with residual cytoplasm.Male infertility was shown to have a negative impact on sperm morphology and chromatin maturity. There is a relationship between sperm morphological defects and sperm nuclear DNA fragmentation, which suggests that reduced sperm morphology can be accompanied by chromatin damage. Moreover, research suggests that the chance of a high level of sperm chromatin damage increases 10-12 times in infertile men.

The study was supported by Pomeranian Medical University in Szczecin (project No. WNoZ-322-04/S/2016, FSN-322-5/2016).

Marek Janicki
HEALTH ENGINEERING IN ANDROLOGY
AS A SUPPORT TREATMENT
Spa Sanatorium „Nauczyciel” Szczawnica
e-mail: marek-janicki@wp.pl

Infertility should be considered in the partner category. 60% of partner infertility is due to the male factor. Male factor – male infertility may have a reason: a) pre-tes-ticular: chromosomal, hormonal, and sexual; b) testicular: congenital, infectious, vascular, antispermatogenic, immunological, idiopathic; c) extra-nuclear: obstructive, hostility of the epididymis, infections of the additional glands, immunological.Balneoclimatology and physical medicine is a branch of medical knowledge that uses natural methods to treat, prevent and rehabilitate chronic diseases. Balneological methods use for treatment mineral water, gases, peloids, muds, slits, climatic factors and physical factors. Other basic methods are also used, such as kinesitherapy, diet, physical therapy and pharmacotherapy. Balneological treatment is comprehensive. Climatology uses for treat-ment natural healing environment. Krenotherapy is treat-ment based on drinking mineral water. Physiotherapy is divided into kinesitherapy and physical therapy. Kinesitherapy is a movement treatment- gymnastics in the gym, outdoors or in the water. Physical therapy uses as treatment body massage, hot or cold temperature, electricity, magnetic field, lasers, acupuncture, electroa-cupuncture and hydrotherapy. Water cureis hydrotherapy (industrial water) and balneohydroterapia (healing water is used). The treatmentis used in Health Resorts.Types of curative waters occurring in Poland: chloride-sodium (brine), bicarbonate (with CO2), sulphide-sulfhy-dric, radium, thermal (above 20°C – hot springs). Curative gases: carbon dioxide, hydrogen sulphide, radon, oxygen, ozone. Various types of baths are used – water treat-ments: kinesitherapy baths, whirlpool baths, showers, underwater massage, pearl baths, specific hydrotherapy. The thermal effect of water treatments is important. The water temperature of 33–35° C is felt as neutral; tepid – 20–27°C, lukewarm – 28–32° C, warm – 36–37° C, hot – 38–42° C. In Andrology, it is advisable to use cold and lukewarm water for therapeutic baths.Peloidotherapy is the use of peat or mud in the form of a paste, baths, solutions, peat packs. Mud treatments in urology, gynecology, proctology have a form of tampons, hip-baths, partial polutice, mud pants. The therapeutic effect of the mud is anti-inflammatory, astringent, bac-teriostatic and bactericidal, hyperemic and regenerating tissues, hormonal, thermal (minimal).

Piotr Jędrzejczak
CAN SPERM ANALYSIS OR ITS PREPARATION
HELP COUPLES WITH RECURRENT MISCARRIAGE?
Division of Infertility and Reproductive Endocrinology,
Faculty of Medicine I, Poznan University of Medical Sciences, Poznan
e-mail: piotrjedrzejcza@gmail.com

Recurrent miscarriage is defined as the loss of two or more consecutive pregnancies before the 22nd week of pregnancy. It is assumed that approximately 5% of women at reproductive age experience this, and this percentage increases significantly after the age of 35. In view of the fact that more and more women postpone the decision to become pregnant later in life, it should be assumed that this problem will be more common in our population. Recurrent miscarriages are extremely stressful for the couple. Often the reason remains unknown or difficult to discover, therefore, the issue of precise diagnostics and effective treatment of this disease is becoming important. So far, little space has been devoted to the analysis of the male partner, in addition to the karyotype. Recent reports provide some information on the evaluation of some semen parameters helpful in diagnosis. This is especially true for fragmentation of sperm DNA. The importance of a proper lifestyle of a partner is also raised to reduce the risk of recurrent miscarriages in female partners. During the presentation, these issues will be discussed, with particular emphasis on the importance of reproductive potential of male gametes in the pos-sibility of reducing recurrent miscarriage.

Marzena Kamieniczna1, Monika Fraczek1, Marta Budzinska1, Lukasz Wojnar2, Laura Grzeskowiak3, Karolina Nowicka-Bauer1, Kamil Gill4, Malgorzata Piasecka4, Michal Kups5, 6, AnnaHavrylyuk7, Jozef Nakonechnyy8, Andrij Nakonechnyy9, Valentina Chopyak7, Maciej Kurpisz1
ANTISPERM ANTIBODIES AND TESTICULAR
HYPERTHERMIA
1Institute of Human Genetics, Polish Academy of Sciences, Poznan,
2Clinic of Urology and Oncological Urology, Poznan University
of Medical Sciences, Poznan, 3Certus Private Hospital, Poznan,
4Department of Histology and Developmental Biology, Pomeranian
Medical University, Szczecin, 5Department and Clinic Urology and
Urological Oncology, Pomeranian Medical University, Szczecin,
6VitroLive Fertility Clinic, Szczecin, 7Danylo Halytskyy Lviv
National Medical University, Department of Clinical Immunology
and Allergology, Lviv, 8Danylo Halytskyy Lviv National Medical
University, Department of Urology, Lviv, 9Danylo Halytskyy Lviv
National Medical University, Department of Pediatric Surgery, Lviv, Ukraine
e-mail: marzena.kamieniczna@igcz.poznan.pl
Extended testicular/scrotal hyperthermia may induce oxidative stress response and may trigger the immune-based reactions. The assessment of antisperm antibodies (AsA) is an essential tool for the diagnosis of male immu-nological infertility, however, AsA formation can be the end point of complex immunological reactions. Therefore, immune-based “male factor” infertility should be con-sidered in a broad context. The aim of this study was to find a correlation between AsA and oxidative stress response in men exposed to elevated testicular/scrotal temperature.The studied male cohort was classified into the fol-lowing groups: infertile patients with varicocele (n = 53), infertile patients with cryptorchidism (n = 23), profes-sional drivers (n = 22), men with idiopathic infertility (n = 20), males with immunological infertility (n = 5) and fertile individuals as control group (n = 15). The indirect MAR test and flow cytometry were used for the detection of AsA in seminal plasma. Additionally, direct MAR test was used for the detection of AsA on the surface of live spermatozoa. The oxidative stress parameters such as total antioxidant capacity (TAC), superoxide dismutase (SOD), and catalase (CAT) activities and malondialdehyde level (MDA) were measured in seminal plasma using spectrophotometry.The low AsA incidence in MAR test as well as in flow cytometry have been found. The percentage of AsA in flow cytometry analysis was found to be increased in the group of professional drivers compared to fertile men, and these differences were statistically significant for IgA and IgG immunoglobulin classes. The TAC values were significantly lower in men with immunological infertility compared to other tested groups. As for CAT activity the statistically significant difference between professional drivers and fertile men has also been found. Numerous correlations between AsA incidence and oxidative stress parameters (CAT and MDA) have been found. Based on the results obtained, it can be concluded that hyperthermia does not significantly increase the AsA incidence. However, in the group of males with past cryptorchidism (clinical hyperthermia), an increase in local AsA levels can be related to persistent oxidative stress in semen.
The study was financed by National Science Centre, Poland (Grant No 2015/19/B/NZ5/02241).

Marek Krakós
METHODS OF EXTERNAL GENITALIA
RECONSTRUCTION IN PATIENTS WITH< br/> DISORDERS OF SEX
DEVELOPMENTPediatric Department of the Pediatric Treatment Center Dr. J. Korczak in Łódź
e-mail: marek.krakos@gmail.com

Every newborn with abnormal external genitals requires an urgent diagnosis in order to determine whether this is a symptom of a state which is an immediate life threat, e.g.: congenital adrenal hyperplasia with salt loss. The next important aspect is determining the gender in which the child will be brought up and then planning thera-peutic treatment.After selecting the gender, the external genitouri-nary organs should be reconstructed to ensure the best possible psychosexual development of the patient. In the case of girls, all elements should be made: the outer and inner labia, the separate orifice of the urethra and vagina, and the clitoris should be reduced. The recon-struction of the male external organs most often con-sists in performing a procedure such as the proximal form of hypospadias. Afalia (the lack of penis) is still a big challenge because to this day we are not able to create a completely effective penis.

Beata KurowickaLIFE IN HEAT: DOES IT ALWAYS IMPAIR THE REPRODUCTIVE FUNCTION

Beata Kurowicka
LIFE IN HEAT: DOES IT ALWAYS IMPAIR THE
REPRODUCTIVE FUNCTION
Department of Anatomy and Physiology of Animals, Faculty of Biology and
Biotechnology, University of Warmia and Mazury in Olsztyn
e-mail: beata.kurowicka@uwm.edu.pl
The organism’s long-term exposure to high ambient tem-perature, as opposed to short-term high-intensity thermal stress, allows for the full development of the body’s adap-tation processes (Assayag et al.: Cell Stress Chaper. 2010, 15, 651–664). As such, you can expect better protec-tion of reproductive function compared to the effects of heat stress applied to non-adopted gonads. However, few studies tackle the adaptation mechanisms of male testes under heat acclimation conditions. Evaluating the functions of the male reproductive system of rats heat-acclimated (34°C) after puberty and neonatal heat-accli-mated rats (Kurowicka et al.: Cell Physiol Biochem. 2015, 35, 1729–1743; Kurowicka et al.: Reprod Biol. 2015, 15, 1–8; Kurowicka et al.: Pol J Vet Sci. 2016, 19, 379–386) we have found that a high ambient temperature during the neonatal period changes rats’ pituitary (LH, FSH and prolactin) and thyroid secretory activities. Changes in the receptor expression for these hormones in the testicles and the expression and activity of the steroid hormones’ synthesis pathway might partially compen-sate the hormonal changes, as we have found almost unchanged concentrations of sex steroids in peripheral blood. An adequate concentration of steroid hormones led to undisturbed spermatogenesis, and consequently maintained unchanged cauda epididymis sperm count. The only negative effect of the heat acclimation, during the development of the reproductive system of male rats was the enlargement of additional sexual glands and impaired curvilinear movement of sperm. Long lasting exposure of adult male rats to high ambient temperature, although it did not substantially alter the concentration of pituitary gonadotrophic hor-mones and prolactin, as well as the plasma concentra-tions of sex steroids, it led to partial degeneration of the testicular seminal epithelium and the reduction of cauda epididymis sperm count.These results indicate significant adaptability of male gonads in the early stages of development of the repro-ductive system, aided by the adaptation of metabolism and temperature regulatory system.

Radosław Maksym1, Łukasz Konarski2, Dorota Partyka2, Michał Rabijewski1
FERTILITY IMPROVEMENT BY OPTIMIZATION
OF SPERMATOGENESIS TEMPERATURE
1Department of Procreative Health, Centre of Postgraduate Medical Education, Warsaw, 2CoolTec LLC, Wrocław, Polska
e-mail: radoslaw.maksym@cmkp.edu.pl
The fraction of couples with infertility has rapidly increased in developed countries. Male infertility affects up to 8% of men’s population worldwide. Impaired pro-duction of sperm could be the result of long-lasting over-heating of the testicles, caused by varicoele, wearing tight-fitting underwear and the lifestyle. The outer position of the scrotum is necessary to maintain the spermatogen-esis temperature approx. 2°C lower, than the temperature of the interior of the body. Elevated temperature can cause apoptosis of spermatogonia and sperm maturation impairment. Many attempts have been made to decrease testicular temperature for fertility improvement so far. Promising early results of those studies did not cause break-through in treatment and many obstacles that were met to implement cooling to therapy. We present results of recent studies, as well as, assumptions that were made to construct and perform an effectiveness trial of a novel device. The prototype of the device will allow constant optimization of spermatogenesis tempera-ture. It is based on innovative technical solutions, that were not available in the past, and could contribute to improvement of infertility treatment of specific groups of males with testicle overheating.

Katarzyna Marchlewska
THE BEST METHOD FOR ASSESSING SPERM
FERTILIZING ABILITY
Department of Endocrinology of Fertility, Department of Andrology and Endocrinology of Fertility, Medical University of Lodz
e-mail: katarzyna.marchlewska@umed.lodz.pl
According to the World Health Organization definition, infertility is diagnosed in a couple who did not get pregnant within 12 months of regular sexual intercourse without using contraception. In special cases, diagnosis begins earlier, before 12 months, for example if there are addi-tional disorders that may lower the fertility of a woman or a man, or the age of a woman is above 30 years, and men over 35 years of age, due to limited reproductive period and a risk of increased incidence of fertility disorders.Diagnostics of the causes of infertility should be carried out simultaneously in a woman and a man. In men, the first laboratory test is the basic examination of the semen. It has a screening significance and cannot be crucial for the diagnosis of infertility. Even the finding of azoospermia (lack of sperm in semen) or a high degree of oligozoospermia (concentration of sperm <5 million/mL) does not determine the permanent, incurable infer-tility of a man. In turn, the correct result of basic semen analysis cannot be the only basis to determine a male fer-tility potential. The result of sperm analysis only directs further diagnostic activities to explain the causes of infer-tility and possible treatment.Fertility problems in men may be associated with impaired function and quality of sperm. For this reason, after excluding the female factor of infertility, one can consider performing other tests in a man, among others: functional tests of sperm, such as the “swim up” test evaluating the sperm migration capacity, the hyaluronic acid test, sperm chromatin integrity test, semen oxi-doreductive potential test, tests assessing the immuno-logical causes i.e. presence of anti-sperm antibodies in semen, and microbiological, biochemical and molecular tests aimed at detecting the causes of infection, genetic tests that can explain the cause of infertility and help to decide about future therapeutic management.

Andrzej Milewicz
INSULIN RESISTANCE AND INFERTILE COUPLE
Karkonosze College, Jelenia Góra, Department and Clinic of Endocrinology, Diabetology and Isotope Therapy, Wroclaw Medical University
e-mail: andrzej.milewicz@umed.wroc.pl
Although both in obese women and men, disturbances of hypothalamus function, gonads or adipokines secretion are observed, these abnormalities are most common in insulin resistance cases. This impairment of tissue sensi-tivity to insulin is observed only in metabolic or abdom-inal obesity found in normal body mass patients. Insulin resistance is the key to the whole complex of hormonal or fertility disturbances in women with diagnosed poly-cystic ovaries. Insulin resistance coexisting with obesity is the reason for early miscarriages and small efficacy of reproduction supportive techniques. In extreme cases, bariatric procedures resulted in the increase of pregnancy numbers in obese women. In the case of male abdominal obesity, ejaculation volume was diminished and semen quality was restricted. Also, obesity has a negative impact on sex in both males and females. Metformin is a drug of choice in the case of insulin resistance treatment. It influences positively hormonal and metabolic distur-bances as well as miscarriages in females and it also increases testosterone level and semen quality in males.
Paweł Osemlak1, Konrad Miszczuk2, Grzegorz Jędrzejewski3,
Paweł Nachulewicz1,
IwonaBeń-Skowronek2, Andrzej Wieczorek3
LONG­TERM RESULTS OF SURGICAL
TREATMENT IN BOYS WITH TESTICULAR TORSION – EVALUATION OF CHOSEN
IMMUNOLOGICAL, HORMONAL PARAMETERS
AND GROWTH FACTORS
1Chair and Department of Paediatric Surgery and Traumatology,
Medical University of Lublin, Children’s University Hospital of Lublin,
2Department of Paediatric Endocrinology
and Diabetology with Endocrine - Metabolic Laboratory, Medical University of Lublin, Children’s University Hospital of Lublin, 3Department of Paediatric Radiology, Medical University of Lublin,
Children’s University Hospital of Lublin
e-mail: posem1@poczta.onet.pl
Testicular torsion is the second cause of “acute scrotum” in the developmental period after torsion of Morgagni appendix. It is a potential threat to physio-sexual develop-ment of boys. The aim of this study was todetermine risk for boys’ fertility caused by specific antibodies induced by testicular torsion. To determine probable hormonal disturbances in boys operated on because of testicular torsion. Evaluation of selected growth factors in the aspect of testicular torsion.In 2012–2015 we operated in the Department of Paediatric Surgery and Traumatology on 80 boys due to testicular torsion. The study group consisted of 28 boys subjected to a minimum of 1-year outpatient obser-vation.Levels of antibodies against sperm and Leydig cells in serum were determined. Levels of selected hor-mones of the hypothalamic-pituitary-gonadal axis and cellular growth factors were determined. The control group consisted of 12 boys with normal sexual develop-ment, without any hormonal disorders who were hospi-talized in the Paediatric Surgery Department. Patients were divided into 3 age groups: prepubertal group, early pubertal and pubertal.There was no production of antibodies against sperm or Leydig cells in boys treated surgically due to torsion of the testis. The level of follicle-stimulating hormone is higher in the prepubertal group than in other age groups and in the control group. The level of progesterone is higher in the pubertal group than in the control group. The level of insulin-like growth factor (IGF-1) is higher in the prepubertal group than in the control group. The same relationship was found for protein 3 binding insulin-like growth factor (IGFBP-3).The immunological risk associated with testicular torsion for patients in the developmental period has not been confirmed in our material. The consequences of testicular torsion force increased the secretory func-tion of the pituitary gland, which ensures correct tes-ticular steroidogenesis. The surgical treatment of boys with testicular torsion does not result in over-production of vascular growth factors in the long follow-up.

Elżbieta Poniedziałek-Czajkowska
PREGNANCY RESULTING FROM IVF – OBSTETRIC PERSPECTIVE
Chair and Department of Obstetrics and Perinatology, Medical University of Lublin
e-mail: elzbietapc@yahoo.com
The risk of adverse obstetric and neonatal outcomes in pregnancies resulting from in vitro fertilization (IVF) is higher compared to spontaneously conceived pregnancies (Talaulikar al.: Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2013, 170, 13–19). It might be the result of IVF method itself (hormonal stimulation of the ovulation, gamete manipu-lations, in vitro culture) (Mainigi et al.: Biol Reprod. 2014, 90, 1–9), but mostly it might be due to the maternal underlying factors (the advanced maternal age, chronic diseases, the cause of infertility) (Romundstad et al.: Lancet. 2008, 372, 737–743). The pregnancy after IVF more often results in the pathology of the first trimester: the spontaneous miscarriage, ectopic pregnancy. The risk of preeclampsia development, gestational diabetes mel-litus, and placental abruption is also higher in pregnant patients after IVF: the advanced maternal age, chronic conditions (obesity, diabetes mellitus, hypertension) and abnormal placentation all are reported to be the risk factors (Talaulikar et al.: Obstet Gynecol Surv. 2012, 67, 566–583). The abnormal placentation (placenta praevia, accreta, increta) observed in IVF group is thought to be responsible for higher incidence of intrapartal hemor-rhage (Romundstad et al.: Hum Reprod. 2006, 21, 2353–2358). Multiple pregnancies and their complications like preterm labor and low birth weight are substantially increased after IVF compared to natural conception (Kulkarni et al.: N Engl J Med. 2013, 369, 2218–2225) although singleton pregnancies after IVF also tend to deliver prematurely, with lower newborn birth weight (Pandey et al.: Hum Reprod Update. 2012, 18, 485–503). The data suggests better perinatal outcomes for twins after IVF than natural twins, while singleton pregnan-cies after IVF carry the increased risk of the adverse outcome if compared to spontaneous singleton preg-nancies (Talaulikar et al.: Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2013, 170, 13–19). Thus the pregnancies resulting from IVF should be found as high risk pregnancies – the prophylaxis and early complications diagnosis are of great importance. Pregnant women after IVF should be strongly encouraged to follow the healthy diet with the appropriate amount of folic acid, vitamin D3 and to modify their lifestyle – avoid smoking and alcohol drinking. The preeclampsia prophylaxis with aspirin should be considered. Since the higher risk of congenital abnormalities and the low birth weight in IVF children are reported, the regular ultrasound assessment of fetal anatomy and growth is mandatory.

Weronika Ratajczak1, Kinga Walczakiewicz1,
KatarzynaGrzesiak1, Aleksandra Rył2,
MariaLaszczyńska1INFLAMMATION IN THE DEVELOPMENT OF
PROSTATE CANCER AND BENIGN PROSTATIC
HYPERPLASIA
1Department of Histology and Developmental Biology, Pomeranian
Medical University in Szczecin, 2Department of Medical
Rehabilitation and Clinical Physiotherapy, Pomeranian Medical University in Szczecine
mail: veronica.ratajczak@gmail.com
Both the risk of going down with prostate cancer (PCa) and benign prostatic hyperplasia (BPH) rises with age. The incidence of PCa, which belongs to the leading causes of cancer-related death, is a global problem. BPH is also commonly diagnosed in aging men – as many as 50% of the male population aged 50 suffer from pathological BPH-related symptoms, and this percentage increases up to 80% of men aged 80 (De Nunzio et al.: Eur Urol. 2011, 60, 106–117).BPH and PCa develop in different parts of the pros-tate gland. While BPH is mainly observed in the transi-tional and central zones, PCa affects the peripheral zone. Despite different molecular and pathogenetic mecha-nisms, these two diseases have one factor in common. This factor is inflammation (Krušlin et al.: Front Oncol. 2017, 7, 77; Gandaglia et al.: Curr Opin Urol. 2017, 27, 99 –10 6).Immunohistochemical reactions have confirmed the presence of immune system cells in the bioptates of prostates with benign hyperplasia. Inflammation is then characterized by the inflow of T CD3+ and CD4+ lymphocytes, B CD19+ and CD20+ lymphocytes, CD163+and CD68+ macrophages, and mastocytesto the prostate gland (Norström et al., Oncotarget. 2016, 7, 23581–23593). Immunological cells promote the emergence of inflammatory environment, and the cytokines that are produced induce, among others, cell growth factors, thus leading to the development of BPH (Steiner et al., Lab Invest. 2003, 83, 1131–1146; Bardan et al., Clin Biochem. 2014, 47, 909–915; Jiang et al.: Med Sci Monit. 2015, 21, 2976–2985; Ou et al., Oncotarget. 2017, 8, 59156–59164). This is believed to be caused by microbiological infections, urinary retention, the influence of dietary components and hormones, and by an autoimmune reaction (Robert et al.: Prostate. 2011, 7 1, 1701–179).Many studies link chronic inflammatory states with the course and pathogenesis of PCa, which has been confirmed by both molecular and histological research. Apart from immune system cells, an important part in PCa is also ascribed to cellular stress factors. Reactive oxygen species (ROS) and reactive nitrogen species (RNS) are regarded as epigenetic modifying factors. They can lead to the DNA damage, alterations in gene function, as well as disturbances of apoptosis, protein structure, and DNA repair. What is more, they can enhance the expression of cytokines and proliferation of damaged cells, which entails the progression of cancer (Pace et al.: Int Braz J Urol. 2011, 37, 617–622; Sfanos et al.: Nat Rev Urol. 2018, 15, 11–24). Currently, a lot of attention is paid to the role of microorganisms in the development of PCa (Porter et al.: Prostate Cancer Prostatic Dis. 2018, 21, 345–354). Also disturbances of the human microbiome, including the intestinal micro-flora, have been described as potentially involved in prostate gland tumorigenesis (Golombos et al.: Urology. 2018, 111, 122–128).

Marta Skrodzka, Odunayo Kalejaiye, Amr Abdel Raheem,
Amr Moubasher, Marco Capece, Sara McNeillis,
Asif Muneer, Andrew N. Christopher, Giulio Garaffa,
David J. RalphSLEEP DISORDERS IN PATIENTS WITH ERECTILE DYSFUNCTION
St. Peter’s Andrology Centre and the Institute of Urology, University College London Hospitals, London, UK
e-mail: martaskrodzka@gazeta.pl
Obstructive sleep apnoea (OSA) is a breathing dis-order characterized by episodes of hypoxia, disturbed sleep and daytime somnolence due to repetitive upper airway obstruction. OSA is proven to coexist with hypertension and significant cardiovascular diseases. It is suggested that OSA can initiate and accelerate cardiovascular disease. Erectile dysfunction (ED) and obstructive sleep apnoea share many risk factors, are both increasing in prevalence and may co-exist. 10-69% of men with OSA is estimated to have erec-tile dysfunction. (Campos-Juanatey et al.: Asian J Androl. 2017, 19, 303–310; Pastore et al.: Int J Clin Pract. 2014, 68, 995–1000; Husnu i wsp.: Afr Health Sci. 2015, 15, 171–179). The exact pathogenetic link between OSA and ED remains unclear, but is likely multifactorial. Both OSA and ED also represent oppor-tunities to modify risk, prevent future cardiovascular disease and itscomplications. OSA may be under rec-ognized in clinical practice.The lecture will present single andrology center assess-ment of the prevalence of OSA in men presenting with ED, analyze pathophysiology, comorbidities and risk factors of these diseases. In our experience, men presenting to the andrology clinic with erectile dysfunction are at a significant risk of having undiagnosed sleep apnoea and subthreshold insomnia. This has serious adverse health consequences as well as being associated with potential dangers at work and travel. It is feasible to screen this population for sleep disturbance and this should be part of the ED assessment.

Piotr Paweł ŚwiniarskiERECTILE DYSFUNCTION – WHAT NEXT IF VIAGRA FAILS?

Piotr Paweł Świniarski
ERECTILE DYSFUNCTION – WHAT NEXT IF
VIAGRA FAILS?
General and Oncological Urology Department, Collegium Medicum in Bydgoszcz, Nicolaus Copernicus Univeristy in Toruń
e-mail: piotr.swiniarski@hotmail.com

Erectile dysfunction (ED) is a serious problem of 15% of men, but almost all men are at risk of ED and can experience temporary or situational ED. Difficulties in gaining erection have positive correlation with patient’s age: the older the patient is, the higher risk of ED he has. A revolution in ED treatment started with a market intro-duction of a small, blue pill. The Viagra is well known all over the world and every new drug for ED, besides a new name and a new active substance, is described by patients as a “next Viagra”.But what to do if a wonderful pill doesn’t work? First check if the patient takes a correct dose, suffi-ciently earlier, in an intimate situation with his partner and how many times he attempts intercourse. It is also worth conducting an interview to exclude psy-chological background of ED, because psychological factors sometimes appear as the reason of ED, and almost always as result of sexual fails. Even if all rec-ommendations are fulfilled and the patient still does not respond for the treatment, it is worth checking the rest of phosphodiesterase type 5 inhibitors (iPDE5). A lack of response to the highest dose of sildenafil, tadalafil, vardenafil and avanafil confirmed in at least a dozen attempts, qualify a patient for a more aggres-sive treatment. Prostaglandin E1 (alprostadil) is used as an intraurethral, local on penile skin or as intra-cavernosal injections. As a vasoactive drug it relaxes the vessel’s smooth muscles, enlarges arteries’ lumen and increases blood flow into the penis.Penile rehabilitation with low-intensity shockwave therapy (LiSWT) is promising, but still as an experi-mental method waits for final conclusions about its effec-tiveness. Vacuum erection device (VED) is very efficient in some patients, but it is necessary to have a broad spectrum of silicon rings to adjust a correct strength of squeeze. In extreme ED, if the patient does not respond to the above treatment or refuses it, semirigid or hydraulic penile implants are used. Implantation of penile pros-thesis provide the patient with the certainty of a hard and long erection. Although the erection is mechanic, all feelings of pleasure and climax is undisturbed and natural, and if seminal ducts are uninterrupted (e.g. like after radical prostatectomy) the patient preserves ejacu-lation function.

Sylwia Szpak-Ulczok
HYPERPROLACTINEMIA IN MEN ­ DIAGNOSIS
AND TREATMENTMaria Skłodowska-Curie
Memorial Cancer Center and Institute of Oncology,
Gliwice Branch
e-mail: sylwia.ulczok@gmail.com
Hyperprolactinaemia in men is defined by the presence of serum prolactin level more than >15 μg/L. Important causes of mild hyperprolactinaemia are physiological stress and exercise. Medication-induced hyperprol-actinaemia is usually associated with prolactin levels from 25 to 100 μg/L, but metoclopramide, risperidone, and phenothiazines can raise prolactin level to >200 μg/L. Prolactinoma is the common cause of hyperprolactinemia. Clinical presentation of prolactinomas is pressure over optic chiasm and limitation of visual field. Patients can also present decreased libido (Dabbous amd Atkin: Arab J Urol. 2017, 16, 44–52).Hyperprolactinemia is the cause of infertility in 11% of oligospermic males. Prolactin excess inhibits the pulsatile secretion of the gonadotrophin releasing hormone, which causes decreased activity of follicle stimulating hormone and luteinizing hormone, and consequently testosterone. Hyperprolactinemia is the reason of spermatogenic arrest, impaired sperm motility and quality. It leads to secondary hypog-onadism and infertility. Hyperprolactinemia also directly influences spermatogenesis and steroidogen-esis by prolactin receptors present in Sertoli and Leydig cells in testes, and it leads to primary hypogonadism and infertility. Hyperprolactinemia is a reversible cause of male infer-tility, and has very good results with dopamine agonist drugs (bromocriptine and cabergoline). In male patients present with decreased libido, ED, and hypogonadism, and oligospermia or azoospermia, and impaired sperm motility, or altered sperm quality, a routine evaluation of serum prolactin level should be assessed.

Th oma s Tang
CONSULTANT GYNAECOLOGIST AND
SPECIALIST IN REPRODUCTIVE MEDICINE
Regional Fertility Centre, Belfast. UK
e-mail: tommy.tang@belfasttrust.hscni.net
Anovulation subfertility is one of the most common causes of conception delay and accounts for one-third of the referrals to infertility clinics. Ovulatory disorders are broadly classified by the WHO as: Group I has hypo-thalamic-pituitary failure (15%), Group II has hypotha-lamic-pituitary-ovarian axis dysfunction (80%), Group III has ovarian failure (5%).Ovulation induction therapies are highly effective in achieving pregnancy (Group I and II) in excess of 70% when there are no other factors in a couple’s conception delay. Nevertheless, age and life-style factors negatively influence the success of treatment. Polycystic ovary syn-drome (Group II) is the predominant cause of anovula-tory subfertility (80%).This update is going to cover the recent recommenda-tions from the international evidence-based guideline for the assessment and management for PCOS (Human Reproduction July 18) including the use of metformin, anti-oestrogen therapies, aromatase inhibitors, ovarian drilling as well as gonadotropins. Furthermore, recent discoveries on Kisspeptin and Neurokinin B neuro-endo-crine pathways may create more options in ovulation induction treatments. Although any new therapy should need to be compared with more established ovulation induction agents such as Clomifene in terms of success and patient safety.

Joanna Tkaczuk-Włach1, Małgorzata
Sobstyl1, Anna Pilewska-Kozak1, AnnaSobstyl3,
Lechosław Putowski1, Marta Kankofer4, GrzegorzJakie l
2ANALYSIS OF THE ACTIVITY OF GLUTATHION
PEROXIDASE AND TBA SUBSTANCES REACTIVE
IN THE SEMINAL PLASMA IN THE CONDITIONS
OF NORMOZOOSPERM AND SEMEN PATHOLOGY
1Chair and Department of Gynaecology and Gynaecological
Endocrinology at the Medical University of Lublin, Poland, 2First
Department of Obstetrics and Gynecology, Centre of Postgraduate Medical
Education, Warsaw, 3Scientific Association of Students at the 1st Chair and Clinic of Oncological Gynecology and Gynecology
at the Medical University of Lublin, Poland, 4 Veterinary Department, Agricultural University of Lublin, Poland
e-mail: joannatwlach@gmail.com
Oxidative stress is one of the main factors that impair the morphology and function of human spermatozoa, i.e. its ability to move, or the process of fusion with the egg cell. It occurs when the production of reactive oxygen species (ROS) reaches a critical point. Imbalanced ROS and antioxidant prevents the proper defense of the body with the use of antioxidative mechanisms located in sperm and seminal plasma.In this article, the activity of antioxidant of glu-tathione peroxidase (GSH-Px) and the activity of thio-barbituric acid reactive substance (TBARS) in semen plasma under conditions of normozoospermia and semen pathology were investigated. The study involved 69 men treated for male infertility for more than 1 year in the absence of the female infertility factor. For research pur-poses, the group was divided into the WHO(+) group with normozoospermia in which 26 men were included, and WHO(−) group with abnormal semen parameters to which 43 men were qualified.Comparing the WHO(+) and WHO(−) groups, statisti-cally significantly higher activity of glutathione peroxi-dase in semen plasma was found in men with abnormal semen parameters. Higher TBARS levels were also found in the studies, which nevertheless were not statistically significant. There was a statistically significantly positive correlation between plasma glutathione peroxidase (GSH-Px-Plz) activity and TBARS plasma level (TBARS-Plz) in the WHO(+) group and no positive correlation in WHO(−). The above data suggests a relation between an oxidoreduc-tive balance disorder and some cases of male infertility.

Eva Tvrdá1, Daniel Lovíšek2, Michal Ďuračka1,
Miroslava Kačániová1
THE PRESENCE OF BACTERIAL SPECIES IN
HUMAN SEMEN AND THEIR IMPACT ON
SPERM QUALITY1
Faculty of Biotechnology and Food Sciences, Slovak University of
Agriculture in Nitra, Slovakia, 2Faculty of Natural Sciences, Comenius
University in Bratislava, Slovakia
e-mail: evina.tvrda@gmail.com

This study was focused to assess whether bacteria detected in ejaculates from healthy donors could con-tribute to a decreased sperm quality. Samples were col-lected from 30 clinically healthy donors, and the pres-ence of any bacterial strain was assessed using matrix assisted laser desorption/ionisation - time of flight mass spectrometr (MALDI-TOF MS). For the semen quality assessment, Computer-assisted sperm analysis was used to evaluate sperm motility, Annexin V-Propidium Iodide stain was applied to study membrane integrity, while reactive oxygen species (ROS) production was investi-gated using luminol-based luminometry. DNA integrity was evauated with the chromatin dispersion test, and mitochondrial membrane potential was assessed using the JC-1 fluorescent dye. The samples were distributed into groups depending on the bacterial strains identi-fied, which were subsequently subjected to One Way ANOVA and the Dunnet test using GraphPad Prism. MALDI-TOF MS detected 10 bacterial strains in 20 samples, among which Staphylococcus and Entrecococcuswere the prevalent genera. The correlation analysis revealed that Staphylococcus hominis, Enterococcus faecalis and Staphylococcus aureus were associated with a signifi-cantly decreased sperm motility (p < 0.001), membrane integrity (p < 0.001) as well as mitochondrial activity (p < 0.05), followed by the highest DNA fragmentation index and ROS production (p < 0.001). Inversely, the presence of Corynebacterium singulare, Corynebacterium aurimucosum and Streptococcus agalactiae had no impact on sperm motility or mitochondrial activity, although semen positive for these bacteria exhibited a significantly lower sperm membrane and DNA integrity (p < 0.05). The results from this preliminary study reveal that bacteria detectable in semen from healthy humans may exhibit the potential to decrease sperm quality. As such, more attention must be paid to eradicate the potential factors leading to bacteriospermia and its detrimental effects on semen quality.
This research was supported by the APVV-15-0544 and KEGA 009SPU-4/2018 grants as well as by the CeR A Team of Excellence.

Gerhard van der Horst1, Retha Kotze1, Mike Allsopp2
BIRDS AND BEES DO IT RIGHT: WHAT IS
WRONG WITH HUMAN SPERM?
1Department of Medical Bioscience, University of the Western Cape, Bellville,
South Africa, 2Agriculture Research Council, Stellenbosch, Republic of South Africa
e-mail: gvdhorst7@gmail.com

This paper looks in a holistic way at different reproduc-tive patterns, sperm design and motility patterns in diverse insect and bird species and compares them with human sperm. The emphasis is on sperm biology and pattern recognition and what may be derived from it. Are birds and bees really more successful when compared to humans? Is there a genuine problem concerning a global decline in human sperm quality and male fertility? Is the problem largely restricted to First World countries when contrasted with for example African and Arab coun-tries? Let us first look at some sperm characteristics in the three diverse Animalia groups. Why these three groups? Insects form 95% of the animal kingdom with the most amazing diverse reproductive patterns and pre-dominantly high levels of sperm competition and high quality sperm. Birds represent all levels of sperm com-petition up to monogamous groups but generally with a conservative Bauplan. Humans appear to have been monogamous for the last 25 000 years on the basis of genetic studies and accordingly have a low level of sperm competition and relatively poor sperm characteristics, as in gorillas and in the monogamous naked mole rat (van der Horst and Maree: Mol Reprod. 2014, 81, 204–216).Sperm structure in insects is very complex and bees and black soldier flies have mitochondrial derivatives and tails as long as 220 μm and in honey bees’ sperm concentration is 7 to 30 × 106/mL with almost 100% motile sperm. In African penguins’ sperm concentra-tion reaches about 3.3 × 109/mL with approximately 70% motility. In humans the average for donor sperm seems to be about 45 × 106/mL with approximately 60% motile sperm. Is this simply a numbers game that makes one group more successful than the others or is it an adap-tation to the need to survive within a specific pattern of reproduction?The Polish scientist, Mandelbrot, formulated the mathematical basis surrounding pattern recognition. In this paper we will try and explain pattern recogni-tion in terms of reproductive strategies as well as in patterns of sperm motion in the above three groups. We hope to provide some clues to the current so-called panic mania about declining fertility and impending zero sperm number in humans.

Artur Wdowiak
SEMEN ANALYSIS IN INFERTILITY MANAGEMENT
Diagnostic Techniques Unit, Faculty of Health Sciences, Medical University,
Lubline
mail: wdowiakartur@gmail.com

Semen analysis according to WHO 2010 criteria is the first step to assess male fertility. Spermiogram is an inseparable part of the diagnostic minimum in infertility therapy. The assessment of sperm parameters is used to select the method of infertility treatment. Standard semen analysis, however, is not able to assess fully the sperm’s ability to fertilize the oocyte. The development of new diagnostic techniques has now created the opportunity to study other sperm properties. In addi-tion to the WHO 2010 semen analysis, it is possible to test: oxidative stress, DNA fragmentation and binding to hyaluronic acid.Previous scientific reports on other semen tests and their relationship to the chance of achieving pregnancy relate mainly to the procedure of in vitro fertilization, which makes it difficult to interpret them unequivocally in the case of natural conception. The presented research results are also not consistent.Spermiogram and other semen tests provide the basis for conducting a therapeutic process in partners with reproductive problems. The choice of infertility treat-ment should, however, take into account not only the issue of the male factor, but also the reproductive poten-tial of the woman.

Henryk Wiktor1, Gustaw Chołubek2, Krzysztof Wiktor2,
Grzegorz Bakalczuk1, Piotr Błażukiewicz1,
Artur Wdowiak2
PLACENTA INCRETA – AN INCREASING
PROBLEM IN CONTEMPORARY OBSTETRICS1
Department of Obstetrics, Gynaecology and Obstetric-Gynaecological
Nursing, Medical University of Lublin, 2Diagnostic Technique Unit, Medical
University of Lublin
e-mail: wiktorhenryk@wp.pl

Placenta increta still constitutes a high risk condition leading to massive perinatal haemorrhage and morbidity and mortality both in mothers and their newborns. Recently an increase in placenta increta incidence has been observed in up to approximately 1/500 deliveries. An increase in perinatal hysterectomy due to placenta increta has been noticed in up to about 78%. A decrease in perinatal hysterectomy due to uterine atony has been found in up to 12% (Xiao-Yu Pan et al.: Chinese Medical Journal. 2015, 128, 2189–2193). Main risk factors for pla-centa increta include past medical history of a Caesarean section, placenta previa, maternal age of above 35 years old and surgery involving uterine tearing. Management of placenta increta still belongs to the greatest challenges of contemporary obstetrics. Prenatal diagnosis and arrangements made in advance within an interdisciplinary team play a key role in the manage-ment. Ultrasonography, particularly 3D power Doppler US with the highest predictive value and magnetic reso-nance (MRI) have achieved the greatest usefulness in making a diagnosis.At present, the following three treatments are being discussed: excision of involved uterine tissue with the placenta and reconstruction of the uterus; excision of the uterus with the placenta as well as leaving the pla-centa in situ. Preoperative arterial balloon catheterisation and urethral sounding have contributed to significantly limited operative complications.

Jan Karol Wolski
PROTECTION OF MALE FERTILITY BEFORE
THE CANCER THERAPY
Novum Clinic, Warsaw, Department of Urooncology,
Maria Skłodowska-Curie Cancer Center-Institute, Warsaw, Polande
mail: jkwolski@op.pl
The negative impact of cancer on fertility inter-individual has long been known. The disease process can damage temporarily or permanently gonads, seminal tract, penis, central nervous system (pituitary gland). Treatment ther-apies – orchidectomy – deprive the patient of generative cells; penile surgery - is a disorder of efficient deposi-tion of sperm in the vagina or impotence, bladder neck surgery – results in retrograde ejaculation. Chemotherapy and radiation therapy damages generative cells, often irreversibly. Although the problem of losing fertility is associated primarily with testicular cancer which rep-resents only 1% of all malignant tumors, but due to the fact most frequent malignant tumor in the group 15–35 year olds, is the flagship example of the impact of disease and cancer therapy. However, any cancer disease has a negative impact on fertility. Opportunities for suc-cessful cryopreservation of male generative cells and using them for medically assisted reproduction are known from 1949. Guidelines of the European Association of Urology strongly recommended to inform each onco-logical patient – during the procreation years – about protection of fertility. Directive 2004/23/EC of the European Parliament and of the Council of 31 March 2004 on setting standards of quality and safety for the donation, procurement, testing, processing, preservation, storage and distribution of human tissues and cells pre-cisely describes the conditions of security of fertility in patients with cancer. Procedure should be initiated before the start of anticancer therapy. Cryoprotection apply to semen, part of the testis obtained during the biopsy, or the whole gonad. Storage at the temperature of liquid nitrogen does not damage generative cells. Protection of male fertility before cancer therapy gives the chance for fatherhood after recovering in such cases and for returning to normal social life.

Birute Zilaitiene
THE ASSESSMENT AND INVESTIGATION OF
THE INFERTILE COUPLE
Lithuanian University of Health Sciences, Kaunas, Lithuaniae
mail: zilaitiene@gmail.com

Infertility is a disease of the reproductive system defined by the failure to achieve a clinical pregnancy after 12 months or more of regular unprotected sexual intercourse. After screening for infection and cervical screening male and female partners should be investigated in parallel. Evaluation in primary and secondary male infertility is the ame. Initial male partner evaluation is medical history and semen analysis. Complete evaluation for male infertility is performed by a specialist in male reproduction. The indica-tions for complete male infertility evaluation are: abnormal reproductive history, abnormal semen parameters, couples with unexplained infertility, couples remaining infertile after successful treatment of identified female infertility factors. This evaluation consists of complete medical history, physical examination, serial semen analyses, endo-crine evaluation, postejaculatory urinalysis, ultrasonog-raphy, special tests on semen and sperm, genetic screening.The initial examination of infertile women con-sists of reproductive history and physical examination. Ovulatory function tests as mid-luteal progesterone, transvaginal ultrasound and, in the cases of amenor-rhea and oligomenorrhea – thyroid-stimulating hormone (TSH), prolactin, follicle-stimulating hormone (FSH), estradiol – are recommended for standard evaluation. Ovarian reserve tests – early follicular phase FSH and estradiol, antral follicle count, serum anti-Müllerian hormone AMH – are considered to be useful to predict efficacy of ovulation stimulation. Methods for investi-gation of tubal and uterine abnormalities – hysterosal-pingography, hysterosalpingo-contrast-ultrasonography, laparoscopy, histeroscopy – are selected depending on the suspected comorbidities.